123733

• starzenie i odpuszczanie.

Nikiel należy do najważniejszych metali technicznych. Krystalizuje się w układzie regularnym o sieci płaskocentrowanej (Al), stabilnej do temperatuiy topnienia niklu i zapewniającej dużą żaroodpomość oraz żarowytrzymałość. Otrzymuje się go metodą pirometalurgiczną lub metodą karbonyklową i odlewa do form piaskowych, ceramicznych oraz kokili. Nikiel jest podatny na obróbkę plastyczną na zimno i gorąco, spawalny i zgrzewalny, odporny na korozje atmosferyczną oraz na działanie wody morskiej, wód mineralnych i kwasów organicznych. Jest natomiast nieodporny na działanie kwasu fosforowego i azotowego oraz siarki i jej związków. Wzrost rezystywności w miarę podwyższania temperatury oraz stałość współczynnika cieplnego rezystywności w dużym zakresie temperatury przyczynia się do tego, że nikiel może być stosowany jako materiał oporowy. Ważną właściwością niklu jest także zdolność przepuszczania gazowego wodom przez cienkie blachy.

Nikiel dzięki dobrej odporności na korozje znalazł zastosowanie w przemyśle chemicznym. Jest także stosowany w przemyśle elektroteclinicznym, do platerowania blach oraz galwanicznego pokrywania stali, stopów miedzi i aluminium w celu poprawy ich odporności na korozję.

Stopy niklu można podzielić na cztery podstawowe grupy według zastosowania:

•    stopy konstrukcyjne,

•    stopy oporowe,

•    stopy o specjalnych właściwościach fizycznych,

•    stopy żaroodporne i żarowytrzymałe.

Stopy konstrukcyjne

Najbardziej znanymi i najczęściej stosowanymi w przemyśle stopami konstrukcyjnymi są tzw. monele, czyli stopy niklu z miedzią . Stopy te przy zawartości 60-80% niklu i 40-20% miedzi mają dobre właściwości mechaniczne i dobrą odporność na korozję. Dodatki stopowe jak żelazo i mangan nie tworząc odrębnych faz, polepszają właściwości mechaniczne tych stopów.

Właściwości fizyczne i twardość moneli jest uzależniona od zawartości niklu.

Stosuje się wyżarzanie moneli ujednorodniające, rekrystalizujące i odprężające. Stopy te dają się łatwo obrabiać plastycznie, spawać i lutować. Zaletą moneli jest stabilność właściwości mechanicznych do temperatury 400 °C. Dobra odporność na korozję w połączeniu z dostatecznymi właściwościami mechanicznymi sprawia, iż monele znajdują szerokie zastosowanie w budowie aparatury chemicznej i budowie okrętów.

Do stopów konstrukcyjnych zalicza się także tzw. nikiel stopowy. Jest to stop niklu z niewielkimi dodatkami głównie krzemu lub manganu ( nikiel krzemowy lub nikiel manganowy). Zarówno nikiel krzemowy, jak i nikiel manganowy charakteryzują się dobrymi właściwościami mechanicznymi. Stosuje się je w przemyśle maszynowym, elektrotechnicznym oraz chemicznym.

Z niklu manganowego wykonuje się elektrody świec silników spalinowych.

Stopy oporowe Do oporowych stopów niklu zalicza się przede wszystkim: