45934

TEMAT 32:

Wskaż na podstawowe cechy filozofii przyrody w myśli antycznej. Wyjaśnij znaczenie pojęcia transcendental izm.

V w.p.n.e. - czas politycznego i kulturalnego rozkwitu starożytnej Grecji - określa się mianem kultury klasycznej. Termin klasyczny (łac. classicus) w swym charakterze opisowym oznacza taki prąd w sztuce i literaturze, który cechuje się umiarem, harmonią, utrzymaniem właściwych proporcji poszczególnych elementów.

Arystoteles upowszechnił pojęcie mimesis, wskazując na naśladowczy charakter sztuki wobec natury. Naśladowanie rozumiał przy tym nie jako ślepe kopiowanie, artysta może ukazywać rzeczywistość, jaką ona jest, ale również, jaką może być lub, jaką być powinna.

Filozofowie przyrody stawiali pytania pod adresem przyrody, zaczęli poszukiwać arche, czyli zasady początku, poszukiwali tego co było u podstaw bytu. Wyróżniali cztery żywioły: ogień, powietrze, woda, ziemia.

Przedstawiciele jońskiej filozofii przyrody:

1.    Tales z Milętu

U podstaw natury jest WODA, z wody wszystko powstaje, materia (gr. matka) ma naturalny związek z żyriem.

2.    Anaksymander

Poszukuje stałego pierwiastka, który leży u podstaw bytu, podstawą bytu jest BEZKRES, byt wyłania się z bezkresu; chaos strukturą niezorganizowaną, kosmos to przeciwieństwo chaosu; na początku był chaos, podlegał przekształcaniu się, to co jest, jest efektem daleko idących transformacji; ruch jest wieczny, transformacje czasowe.

APEIRONIZM - proces transformacji, wyłania się poprzez ścieranie się przeciwieństw, źródłem tych przeciwieństw jest RUCH = siła napędowa, która porusza proces wyłaniania się, jest źródłem przeciwieństw, ruch to różnica między czasem a wiecznością, czas jest wieczny.

3.    Anaksynrei)es.zMiktu

Świat jest bezkresny, rozciągłość, przestrzenność jest bez końca, wszechświat jest nieskończony, ruch jest wieczny, zasadą jest POWIETRZE, charakteryzuje się skalą zmienności, mchem, ma zdolność przechodzenia w różne stany, istnieją różne stany skupienia materii, istnieje jedność w przyrodzie, często uważa się go za twórcę meteorologii.

4.    Heraklit z Efezu

Za arche uznał OGIEŃ, opowiadał się za dynamiką przeobrażeń w przyrodzie, zmienność, „wszystko płynie", „nie można dwa razy wejść do tej samej wody", ogień ze swej natury jest zmienny,

Przedstaw icięk egejskiej filozofii przyrody;

1.    Ksenofanes

Arche to jedność, myślenie oscyluje wokół przyrody, ziemia jest tą jednością, poszukuje wszechjedności - ogólnej zasady jedności, tą zasadą jest Bóg - jeden, niezmienny, nienaruszalny, stały. Przyroda jest zmienna, ale zasada niezmienna.

2.    Parmęni.ęlgs

Podstawą bytu jest jego stałość, tożsamość egzystencjalno-bytowa - tego poszukuje. „Co jest, to jest”, byt jest wieczny, nie ma tego co było przedtem, ani potem, trwanie jest przeciwieństwem czasowości, byt jest niepodzielny; to co najprostsze - najdoskonalsze. Teoria poznania: podstawą jest rozum, zasadność poznania zmysłowego: zmysły łudzą, rozum nas nie oszukuje. Relacja między myślą a bytem realnym: to co pomyślane nie jest realnością; ogląd myśli: poprzez umysł możemy oglądać swoje myśli; intuicja - na gruncie filozofii oznacza bezpośredniość poznania.