46430

moralne. Dlatego też szkoła pozytywistyczna wykształciła przekonanie, że na suwerenność państwa w stosunkach międzynarodowych składają się trzy zasadnicze prawa:

•    prawo zawierania traktatów (ius tractatuum);

•    prawo wysyłania i przyjmowania posłów (ius legationis);

•    prawo do wojny (ius ad bellum).

W praktyce, także w wiekach dominacji doktryny wojny sprawiedliwej, państwa wszczynały wiele wojen niemających nic wspólnego z tak czy inaczej pojmowaną wojną sprawiedliwą.

5.    Wojna sprawiedliwa do XX w.

Do XX wieku ustalono następujące warunki usprawiedliwiające wojnę:

•    musi to być wojna obronna i powinna być odpowiedzią na niesprawiedliwą agresję;

•    musi być rzeczywista możliwość powodzema akcji zbrojnej, żeby można było usprawiedliwić ofiary czasu trwania wojny;

•    musi istnieć jakaś proporcja między moralną i fizyczną ceną działali wojennych, a oczekiwanym pokojem i lepszym porządkiem społecznym po przeprowadzeniu akcji;

•    tylko obiekty wojskowe, a ińe bezbronna ludność cywilna, mogą być celami ataków militarnych:

•    przemoc użyta nie może być środkiem samym w sobie, me wolno jej także użyć po to. by brutalizować porządek społeczny albo personel wojskowy.

Powyższe warunki funkcjonują po dzień dzisiejszy (zgodnie z międzynarodowym prawem konfliktów zbrojnych), jednakże uzupełniono je po wynalezieniu broni nuklearnej, a ponieważ niektórych spośród tych warunków nie da się zachować podczas wojny nuklearnej, większość moralistów odrzuca ją jako sprawiedliwą ale nadal dyskumje się nad sprawą nuklearnego odstraszania. W teorii współczesnej wojny sprawiedliwej dopuszcza się jednak odwet nuklearny, który można uważać za adekwatną ripostę w przypadku obrony, gdy państwo posiadające broń nuklearną zostało zaatakowane taką samą bronią

6.    Wojna sprawiedliwa a Liga Narodów

Warto nasze rozważania uzupełnić o postanowienia Paktu Ligi Narodów, który w istotny sposób ograniczył prawo do wojny. I choć Pakt mówi raczej o okolicznościach, w których nie można było sie odwoływać do wojny. np. wtedy gdy spór oddano do rozstrzygiuęcia na drogę sądową a druga strona dostosowała się do orzeczenia, to zamiast pojęcia „wojna sprawiedliwa" posługuje się terminem „wojna legalna". Ów wojną legahia jest wojna w stosunku do państwa, które nie zastosowało się do wyroku rozjemczego lub sądowego, albo jednomyślnie przyjętego sprawozdania Rady lub Zgromadzenia przyjętego w przepisany sposób, a także w przypadkach kiedy sprawozdaiue Rady przyjęte zostało niejednomyślnie. a tylko większością głosów, lub nie doszło do przyjęcia sprawozdania Zgromadzenia Ogóhiego w określony sposób. Poza wymienionymi w Pakcie przypadkami wojny dozwolonej przyjmowano, że nie budzi zastrzeżeń legalność wojny obronnej