51304

-    każdy ma prawo do swobodnej interpretacji Pisma Św.

-    władca „pozostający w grzechu śmiertelnym" winien opuścić tron

-    Wycliffe wywarł ogromny wpływ na Husa (Czechy XV w.)

Ferment ideowy wieku XIV

-    spór pomiędzy papiestwem, a cesarstwem działał deprymująco na społeczeństwo

-    wzrost postępu intelektualnego (odwrót od metafizyki ku racjonalności)

-    nowe spory doktrynalne (tak religijne, jak i polityczne)

Koncyliaryzm

-    pogląd głoszony przez zwolenników Kościoła soborowego, „republikańskiego"

-    przeciwstawiali się doktrynie pełnej władzy papieża w Kościele

-    władzę najwyższą w Kościele oddawali w ręce kolegium biskupów - soboru

•    papież jest omylny i może zostać oddany pod sąd, gdy popadnie w herezję

-    ideowe podstawy teorii reprezentacji (parlamentaryzmu)

Prawo

-    działalność glosatorów i postglosatorów (komentatorów)

-    „ponowne odkrycie" i upowszechnienie prawa rzymskiego William Occam

-    XIV w., angielski franciszkanin, profesor m.in. w (Mordzie i Paryżu

-    twórca nominalizmu - kierunku kwestionującego realny byt pojęć ogólnych i uznającego realność tylko tego co indywidualne

•    większość jego propozycji wyrażała protest przeciwko strukturze politycznej wieków średnich

-    występował przeciwko teorii pełnej władzy papieża

-    państwo nie pochodzi od papieża (władzę ustanawia jedynie Bóg)

-    ludzie wolni i równi mają prawo sami wyznaczać sobie władcę

-    papiestwo miało być doczesnym dobrem ludzi

-    na szczycie porządku prawnego pozostaje prawo boże, zawarte w Piśmie Św.

-    niżej jest prawo naturalne dostępne ludziom bez objawienia

-    zalążki nowożytnej teorii praw podmiotowych Dante Alighieri

-    XIII/XIV w., wielki poeta, filozof, brał udział w walkach politycznych we Włoszech

-    eklektyk - łączył w swych poglądach wiele koncepcji filozoficznych

-    autonomia filozofii w stosunku do teologii

-    pesymizm - światem rządzą głupi, gnuśni, występni ludzie Idea monarchii światowej

-    zwierzchnia władzą cesarską, hegemonem miał być lud rzymski

-    państwo nie ma zadań pozaziemskich (boskich) - jego celem jest zaspokojenie fizycznych i duchowych potrzeb a łowię ka

-    monarcha musi być silny (szeroki zakres kompetencji), ale jednocześnie musi być sługą państwa

-    dantejska jedność cesarstwa nie wykluczała odrębności pewnych królestw i republik miejskich

-    Włochy miały odgrywać przodującą rolę w światowym państwie

-    odrzucał tomistyczne podporządkowanie celów doczesnych celom wiecznym jako ostatecznym (równorzędność celów)

-    nie wykluczał współpracy państwa światowego z Kościołem (na zasadzie partnerstwa)

-    krytyka „materia li stycznych ciągot" kleru Marsyliusz z Padwy

-    XIII/XIVw., najbardziej oryginalny twórca swego pokolenia i stulecia, z wykształcenia lekarz

-    pozostawał pod wpływem awerroistów, a pośrednio Arystotelesa.

-    sceptyczny i radykalny w kwestiach religii

-    antyindywidualista - dążenia i interesy jednostki nie mogą być sprzeczne z dążeniami i interesami zbiorowości

-    państwoma akcentować bardziej wartości ekonomiczne i społeczne, aniżeli moralne (Occam)

-    jego teoria państwa jest zbliżona do koncepcji nowożytnej:

-    państwo jest płodem ludzkiej woli

-    państwo to stróż bezpieczeństwa i pokoju

-    podstawową treścią państwa jest władza - rząd musi być monopolityczny

•    działający jednak w granicach prawa, pochodzącego od ludu

-    lud jest prawodawcą (suwerenność)

-    prekursor nowożytnej demokracji - ludzie chętniej przestrzegają praw, które sami stworzyli