„Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 8/2004
„Rozwój Ośrodków Adopcyjno - Opiekuńczych w systemie pomocy społecznej”
W roku 2000 opieka nad dzieckiem decyzją sejmu została przeniesiona z resortu Edukacji do resortu Pracy i Polityki Społecznej - dlatego ośrodki adopcyjno-opiekuńcze stały się placówkami pomocy społecznej, a nie jak było wcześniej placówkami oświatowymi.
Jak do tego doszło?
- Wszystko zaczęło się w 1999 roku, kiedy to w Polsce następowały reformy systemu administracyjnego.
- Zmieniono granice województw i powiatów.
- Placówki opiekuńcze stały się placówkami powiatowymi.
Starosta powiatowy - został wtedy - Organem Założycielskim ośrodków publicznych.
- Przez to placówki i ośrodki zawężyły swą działalność - doprowadziło to do tego, że w większych miastach działało po kilka takich ośrodków, natomiast w mniejszych miejscowościach czasami nie było żadnej.
- Kolejną przyczyną była: Utrudniona współpraca między ośrodkami z sąsiednich powiatów i województw, (np.: w zakresie obsługi domów dziecka).
- Jeśli chodzi o Organ centralny w sprawach adopcji zagranicznej - zostało nim: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, natomiast instytucje pośredniczące w przysposobieniu międzynarodowym pozostały nadal:
1) Publiczny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Warszawie
2) Krajowy Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Warszawie
3) Katolicki Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Warszawie
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 w art. 82 ust. 5 (Dz. U. nr 64 z 2004r.) określa miejsce ośrodków adopcyjno-opiekuńczych w systemie opieki nad dzieckiem i zasady funkcjonowania w sposób następujący:
„Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi działalność diagnostyczno-konsultacyjna, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, pełnienia funkcji rodziny zastępczej i prowadzenia placówek rodzinnych, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób prowadzących rodziny zastępcze i placówki rodzinne oraz rodziców naturalnych dzieci objętych tymi formami pomocy.”
- Reforma ta nie była przypadkowa - gdyż zmieniło się podejście do problemów opieki nad dzieckiem porzuconym.
- Ustawa o pomocy społecznej mówi, że: Punktem wyjścia jest rodzina, nie dziecko - i należy wspierać rodzinę tak, aby doprowadzić do poprawy sytuacji dziecka. (jeśli pomoc rodzinie jest bezowocna - można dziecko przekazać do innych instytucji pomocy - ale mając na względzie powrót dziecka do rodziny w przyszłości).
- Kolejnym powodem jest to, że ustawa o pomocy społecznej - pokazuje dłuższą perspektywę opieki: młodzi ludzie powinni się usamodzielniać wchodząc w dorosłe życie, a także powinni umieć integrować się ze środowiskiem, do którego będą wchodzić w przyszłości.
- Ustawa ta mówi także o: Obowiązkowych szkoleniach kandydatów na rodziców zastępczych i kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych (kandydat do pełnienia tej funkcji otrzymuje zaświadczenie potwierdzające ukończenie szkolenia dla rodzin zastępczych oraz opinię o spełnianiu warunków odpowiednich dla przyszłego wychowanka tejże rodziny).
- Szkolenie takie przeprowadzane jest przez: Powiatowe centrum pomocy rodzinie lub na jego zlecenie przez ośrodek adopcyjno-opiekuńczy.
Jeśli w powiecie nie ma odpowiedniej placówki, wtedy funkcję szkolenia przejmuje powiatowe centrum pomocy rodzinie lub inny podmiot na jego zlecenie.
- W Ustawie mowa jest o zadaniach Placówek opiekuńczo-wychowawczych: Wspieranie osób prowadzących rodzinny dom dziecka (sporządzanie indywidualnego planu pracy z dzieckiem, okresowa ocena sytuacji dziecka, ocena zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce).
Biorąc pod uwagę powyższe informacje można przypuszczać, że tworzone będą nowe placówki adopcyjno-opiekuńcze - w powiatach, w których takich placówek jeszcze nie ma.