59204

NATURALIZM I ANTYNATURAU/M 1. TŁO HISTORYCZNE

-spór między naturalistami i antynaturalistami sięga XIX wieku, kiedy to niemieccy filozofowie: W. Dilathey,

W. Windelband i H. Rickertem wystąpili przeciwko pozytywistycznej koncepcji nauki

-podnosili oni, że nauki humanistyczne w sposób zasadniczy różnią się od nauk przyrodniczych i w związku z tym nie powinny naśladować ich metod -w metodologii wyróżnia się dwie płaszczyzny sporu naturalistów z antynaturalistami:

1)    (anty)naturalizm metodologiczny - pogląd, wg którego metody stosowane we wszystkich naukach:

>    są (teza deskryptywna)

>    powinny być (teza normatywna)

-takie same

-naturaliści twierdzą, że nauki społeczne powinny naśladować metody stosowane w naukach przyrodniczych, ponieważ nauki społeczne to tylko niższy (w porównaniu do nauk przyrodniczych) szczebel rozwoju wiedzy ludzkiej -antynaturaliści kwestionują to stanowisko, ponieważ nauki społeczne są przede wszystkim naukami wartościującymi i interpretującymi, stąd też metody stosowane w obu rodzajach nauk są zasadniczo różne

-podstawową metodą nauk społecznych ma być interpretacja

2)    (anty)naturalizm przedmiotowy - stanowisko, w myśl którego prawidłowości życia społecznego stanowią szczególny przypadek prawidłowości przyrodniczych, a w rezultacie wspólnym celem wszystkich nauk jest odkrywanie powiązań między zjawiskami w przyrodzie i społeczeństwie

-antynaturaliści podnoszą, że prawidłowości życia społecznego są czymś zasadniczo różnym od prawidłowości przyrodniczych

-prawidłowości społeczne są - w odróżnieniu od prawidłowości przyrodniczych -zawsze w jakimś sensie zależne od woli ludzkiej, np. ludzie mogq kształtować przebieg procesów społecznych w sposób sprzeczny z aktualnymi trendami rozwojowymi

-istnieją dwie wersje antynaturalizmu przedmiotowego:

■    skrajna wersja antynaturalizmu przedmiotowego - nauki społeczne zajmują się ludzkimi zachowaniami, natomiast ludzie posiadają wolną wolę i dokonują różnych wyborów, które nie dają się ująć schematy przyczynowo-skutkowe

■    umiarkowana wersja antynaturalizmu przedmiotowego - w rzeczywistości społecznej da się ustalić pewne powiązania przyczynowo-skutkowe, np. wzrost podaży skutkuje spadkiem cen