68134

Pok Stąpić;,

Obecny Parlament Europejski wywodzi się ze Zgromadzenia Parlamentarnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, na mocy układu w sprawie fuzji instytucji Wspólnot Europejskich, powstało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, którego nazwę zmieniono w 1962 r. na Parlament Europejski. Pozycję Parlamentu Europejskiego określają postanowienia artykułów 137-143 Traktatu Rzymskiego (o Wspólnocie Europejskiej), art. 24 Traktatu Paryskiego (o EWWiS), art. 107 d i 108 Traktatu Rzymskiego (o EURATOM-ie), a także postanowienia Konwencji w sprawie niektórych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich z 25 marca 1957 r., ustanawiającej dla trzech Wspólnot wspólne Zgromadzenie i Trybunał Sprawiedliwości oraz postanowienia Traktatu Luksemburskiego z 22 kwietnia 1970 r., zmieniającego niektóre zasady ustalania procedury budżetowej i Traktatu Brukselskiego z 22 lipca 1975 r., dotyczącego zmian przepisów finansowych w traktatach wspólnotowych. Wiele istotnych decyzji dotyczących Parlamentu Europejskiego podjęto w grudniu 1974 r. na posiedzeniu Rady Europejskiej, kiedy to omawiano, między innymi, sprawę wyborów powszechnych do Parlamentu Europejskiego. Ostateczne decyzje w tej kwestii zapadły 20 lipca 1976 r. Pierwsze wybory powszechne i bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego odbyły się w dniach 7-10 czerwca 1979 r.

Zadania i uprawnienia:

Z biegiem czasu, zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego był wyraźnie zwiększany, co jest uważane za dowód demokratyzacji procesów integracyjnych w Eitropie. Obecnie kompetencje Parlamentu można podzielić na trzy grupy:

-    uprawnienia w procesie legislacyjnym: Parlament Europejski nie ma prawa inicjatywy legislacyjnej, natomiast współpracuje z Radą UE i Komisją Europejską przy ustanawianiu wspólnotowego prawa, w ramach procedury współdecydowania (której zakres został znacznie rozszerzony przez Traktat Amsterdamski), procedury konsultacji oraz opiniowania,

-    uprawnienia budżetowe: polegają przede wszystkim na akceptowaniu ostatecznego projektu budżetu, na prawie do ustalania tzw. wydatków nieobligatoryjnych (nie wynikających ze zobowiązań traktatowych UE) oraz udzielaniu Komisji Europejskiej absolutorium z wykonania budżetu.

Obowiązkiem prezydenta parlamentu jest ogłoszenie przyjęcia budżetu. Uprawnienia w powyższym zakresie podkreśla fakt, że może on z miejsca odrzucić projekt budżetu 2/3 głosów większości uprawnionych.

-    uprawnienia kontrolne: odnoszą się do całości pracy Komisji Europejskiej, która ma obowiązek zdawać Parlamentowi doroczny raport z działalności Wspólnot. Parlamentowi przysługuje prawo wystąpienia z wnioskiem o wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej, a przyjęcie takiego wniosku większością 2/3 oddanych głosów, nakłada na Komisję obowiązek podania się kolegialnie do dymisji.

Parlament jako całość lub jego członkowie mają prawo zadawania komisji pisemnych i ustnych pytań, zarówno treść pytania i udzielona odpowiedź publikowane są w formie załącznika do dziennika wspólnot

2