81121

co często się zdarza, jednostka może popaść w depresję i wejść w fazę głębokiego pesymizmu, niezadowolenia z siebie i utraty nadziei na znalezienie pracy. Jeżeli okres pozostawania bez pracy wydłuża się, następuje pełne przystosowanie i pogodzenie się z sytuacją.¹

Osoby bezrobotne często traktują to zjawisko jako nieszczęście, gdy: 1) człowiek cłice sam zarobić na życie, samodzielnie zapewnić warunki bytu (presja kulturowa w stosunku do osób dorosłych i pełnosprawnych) sobie i rodzinie; 2) człowiek me ma możliwości znalezienia pracy, bo jej obiektywnie brak (np. likwidacja zakładu, co jest typowe w rejonach uznanych za dotknięte klęską bezrobocia), gdy nie ma pracy ani „na szaro”, ani „na czarno”; 3) gdy niczego innego nie umie, poza wyuczonym zestawem kwalifikacji (tzn. wąska specjalizacja), lub nie ma żadnych kwalifikacji; 4) gdy nie spełnia kryteriów wieku, płci, wykształcenia, stażu pracy (niektóre oferty pracy są bardzo precyzyjnie adresowane); 5) gdy jest chory lub pod jakimś względem mniej sprawny, zwłaszcza słabego zdrowia (szczególnie jeśli pogarsza się jego zdrowie psychiczne), 6) gdy nie ma zasobów niezbędnych do zaspokojenia potrzeb aktualnych (oszczędności, lokat, spadków, darowizn itp); 7) gdy brak jest instytucjonalnych fonu pomocy i wsparcia, albo o nich się nie wie.²

Bezrobocie w Polsce dotyka przede wszystkim ludzi młodych (60% bezrobotnych znajduje się w grupie wiekowej od 18 do 35 lat). Najwięcej przybywa ich w okresie lipca i sierpnia, gdy po ukończeniu różnego rodzaju szkól rejestrują się, jako bezrobotni. Najliczniejszą grupę wśród osób bezrobotnych (70%) stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Zwiększa się udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych. Wśród bezrobotnych dominują kobiety, szczególnie na wsiach i małych miastach, pomimo to, że kobiety bezrobotne są lepiej wykształcone niż bezrobotni mężczyźni Bezrobocie w Polsce ma charakter recesyjny, ponieważ związane jest głownie z kryzysem produkcji. W latach 1991-1992 dokonano najliczniejszych zwolnień grupowych, któiycłi przyczyną były zmiany organizacyjne, utrata rynków zbytu, prywatyzacja, upadłość i likwidacja przedsiębiorstw. Począwszy od 1993 roku liczba bezrobotnych wyraźnie maleje. Poniższy wykres przedstawia, jak zmieniał się procent bezrobocia w Polsce na przestrzeni ostatnich 10 lat:

1

^J IBIDEM

2

Zofia Ratajczak red. Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy; Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1995; str. 19