82914

5.    Absolutyzm oświecony (system resortowy, reformy administracji centralnej)

Absolutyzm oświecony- odmiana monarchii absolutnej, przyjęcie tych haseł Oświecenia, które nie były przeciwko absolutyzmowi. Władca przyznaje pewne wolności społeczeństwu, lecz jednak pozostaje monarchę absolutnym nad dziedzinami administracji Państwowej. Jako idea wywodziła się z filozofii oświecenia i zakładała, że władza panującego pochodzi od ludu, który zrezygnował ze swoich praw politycznych na rzecz monarchy. Charakterystyczna dla absolutyzmu oświeconego była centralizacja władzy przy jednoczesnym tworzeniu różnych organów administracji. Era absolutyzmu oświeconego to złoty okres biurokracji.

6.    Państwo konstytucyjne .(pierwsze konstytucje, prawa i wolności obywatelskie, konstytucja USA ; 3 Maja ; Francja ; Jakobińska)

7.    Główne organy władzy w I Rzeczpospolitej XV - XVIIIw. (Sejm, rola sejmu, struktura, jakie funkcje pełni sejm)

W dawnej Polsce panowała demokracja szlachecka. Ustrój ten dawał prawa polityczne, społeczne i ekonomiczne jedynie szlachcie. Szlachta miała jednak także obowiązek ochrony kraju. Przywileje, które nadawane były szlachcie dotyczyły wszystkich sfer życia, aż doprowadziły ją do władzy.

Najważniejszy w państwie był parlament (król, senat, izba poselska). Król wybierany był elektoralnie, mógł być zdetronizowany przez szlachtę. Izbę poselską wybierano na sejmikach ziemskich, senatorzy sprawowali stanowiska dożywotnio i byli to ministrowie, biskupi itp. Do uchwalenia, Afftawy, musiała !?yę ittlngmyŚireŚę Wyjatkowym przypadkiem obrad była konfederacja gdzie uchwalano większością. Szlachta stanowiła 10% ludności kraju, co stworzyło patriotyzm i odpowiedzialność za kraj. Jednak nasi sąsiedzi o ustroju monarchicznym sadzili, że nie mamy zdolności narodowotwórczych i dlatego dokonali rozbiorów Polski.

W XVIIIw nie było stałego rządu, król miał słabą władzę, obrady sejmu odbywały się zbyt rzadko, nie było rozbudowanej administracji, urzędnicy nie mieli kompetencji, działali w sposób chaotyczny.

8.    Reformy administracyjne w Polsce w dobie oświecenia, (w formie pkt.)

W latach 40 XVIII w zaczęto reformę kraju. W ciągu 20 lat całkowicie zmieniono państwo dzięki m.in. ideologii racjonalizmu, aktywizmu, uniwersalizmu. Reforma rozpoczęła się reorganizacją stopniową administracji:

1764r- powołano Komisje Skarbowe i Wojskowe, dwa pierwsze nowoczesne ministerstwa, dbały o rozwój handlu, przemysłu, dróg. Komisje te zapoczątkowały biurokracje i same się kontrolowały dzięki dużej liczbie członków

1773r- powołanie Komisji Edukacji Narodowej, wprowadziła ona obowiązek ukończenia szkoły podstawowej i nowe programy nauczania

1775r-powołanie Rady Nieustającej, nowoczesnego rządu (36 osób, na czele król) podział na

resorty: -interesów cudzozi emskiclL-w oiskŁ. skarbu* ..oolicii isprawiedMoścL

1888-1892 - uchwalenie prze Sejm 4-letni konstytucji 3 maja

1794r-próba stworzenia organów administracji na wsi (dozory) przez Kościuszkę

9.    Konstytucja 3 Maja 1791r. (zasada suwerenności narodu i trójpodziału władz, Jaki kaształt miała administracja)

Tworzyła nowoczesne państwo, poszerzyła pojęcie narodu włączono mieszczan, zrównano ich prawami ze szlachtą, zapewniono chłopom ochronę przed wyzyskiem. Nowe zasady to m.in. trójpodział władzy, elementy kontroli, podział miał zapobiegać nadużyciom. Parlament składał się z Sejmu i Senatu (władza ustawodawcza), zniesiono liberum veto; rząd (władza wykonawcza) na czele stał król. podział na 5 resortów i szósty- ediitacji narodowej, zasada odpowiedzialności ministrów przed Sejmem. Nowoczesne organy zarządów terytorialnych: Komisje Porządkowe Cywilno- wojskowe (kadencja 5 lat. znamiona sejmików lokalnych.