80070

Ideologia absolutyzmu oświeconego:

W okresie oświecenia zakończono proces kształtowania się monarchii absolutnej (pomimo ogromnych wad tego ustroju, dostrzegano w nim gwaranta zachowania względnego porządku społecznego i przeciwnika zapędom rewolucyjnym). Twórcy ideologii oświecenia, pragnący dokonać istotnych zmian, a zwłaszcza wtłoczenia elementów' kapitalizmu w^r schemat struktur politycznych feudalizmu. dostrzegali, że przy realizacji tych celów' pomocna okazać się może ideologia absolutyzmu. Nie oznacza to oczywiście, że oświecenie w^rspieralo tą ideologię i takie struktury polityczne - chciało je jedynie wykorzystać dla swoich interesów (warto wspomnieć, że myśliciele tej epoki wykazywali mnogość anachronizmów ustroju absolutnego). Ugruntowało się nawet przeświadczenie. że oświecenie stworzyło ideologię tzw. absolutyzmu oświeceniowego (było to „nowe", oświeceniowe uzasadnienie doktrynalne absolutyzmu).

• główne cechy absolutyzmu oświeceniowego:

nawiązywał on do doktryny prawa natury (wykorzystywano elementy utylitaryzmu i argumentacji racjonalistycznej)

-    monarcha oświecony nie usposabia już państwa (jest on bowiem sługą państwa - pierwszym urzędnikiem)

brak boskości władzy monarszej (jego prymat wypływa z przesłanej racjonalny cli. a nie metafizycznych)

mądry władca - „widzący dalej" - sam włada, ku chwale i szczęściu poddanych

monarclia oświecony jest inteligentny i nowoczesny (zna literaturę, interesuje się nauką, wciera

kulturę i filozofię, jest tolerancyjny i humanitarny)

oświecony monarcha to ojciec całego narodu (dba o bezpieczeństwo i pokój, rozwój gospodarczy), zwolennik tolerancji religijnej i liberalizmu ekonomicznego

-    jego władza jest nieograniczona (nie wiążą go opinie ludności), wyklucza się zatem wolność i równość w^r sfeize polityki

absolutyzm oświecony „przyniósł” szereg zmian. min. nastąpiła wielka kodyfikacja prawa, rozwój humanitaryzmu prawniczego

warto wspomnieć, że jedynie nieliczni, np. Diderot rozumieli, że praktycznie me ma żadnych różnic politycznych i ustrojowych między absolutyzmem oświeconym a despotyzmem poprzedniej epoki