91599

literaturę piśmiennictwa z tegoż okresu (Platon, Herodot), żeby stwierdzić iż opierali się oni na innych tekstach, a zatem musieli mieć oni do nich dostęp, który był możliwy dzięki funkcjonowaniu m. in. księgozbiorów szkolnych. Taki księgozbiór musiała posiadać Akademia Platońska, ponieważ sam jej twórca - Platon - sam chętnie kupował książki (potwierdzone źródłowo). Drugi wielki filozof, żyjący w IV w. p. n. e. Arystoteles sam był kolekcjonerem, ale również liceum, które założył w Atenach miało bogatą bibliotekę, z której część zbiorów trafiła do Biblioteki Aleksandryjskiej. Iiuia część trafiła w 86 r. p. n. e. do zbiorów wodza rzymskiego, a później dyktatora Sulli. W tym zbiorze znalazły się dzieła Arystotelesa, które wróciły do Aten. Podboje i łupienie zbiorów były potencjalnym niebezpieczeństwem

Okres helleński to dalszy rozwój piśmiennictwa ustalenie dzięki Bibliotece Aleksandryjskiej, rozwój wydawniczy i liandlu księgarskiego. Sama Biblioteka Aleksandryjska po okresie Kall mi acha z Cyreny znalazła się m. in. pod zarządem Arystacha z Samotraki, skądinąd znakomitego uczonego aleksandryjskiego, który żył z a czasów Ptolemeusza VI pod koniec połowy II w. p. n. e. Ów Arystach w okresie stagnacji zbiorów Biblioteki na powrót nadał cliarakter instytucji warsztatów naukowych. Jego dzieło kontynuowali kolejni bibliotekarze aleksandryjscy m. in Amonios. Trwało to do 48-47 r. p. n. e. kiedy to byl skutek działań wojeimych wywołanych agresją Juliusza Cezara na Egipt. Część zbiorów Biblioteki Aleksandryjskiej spłonęła (trudno ocenić, jaka część). Antoniusz ofiarował 200 tys. woluminów w Pergamonie Kleopatrze, z drugiej strony kilkadziesiąt tysięcy tomów uległo zniszczeniom, które Rzymianie przygotowali do przewozu do Rzymu. Te straty poniosła przede wszystkim Biblioteka Muzealna. Serapejon ponoć ocalał, a Aleksandryjczycy postarali się w kolejnych dziesięcioleciach ocalić. Biblioteka była symbolem kultury antycznej i tak to trwało 391 r., kiedy clirześcijański patriarcha Teofil wykonując rozkaz powołując się na Teodozjusza i wykorzystując pretekst przez pogan Aleksandrii rozkazał zniszczyć zbiór helleński (pogański) Biblioteki. Jeśli chodzi o pozostałości Biblioteki Aleksandryjskiej dokończył kalif arabski Omar, któiy po zdobyciu po 642 r. rozkazał zniszczyć wszelkie dzieła niewiernych.

Już w połowie III w w Pergamonie jednym z państw helleńskich powstała instytucja, która stała się poważną konkurencją dla Biblioteki Aleksandryjskiej, która zaważyła w znaczeniu wysokim na historię książki - Bibliotekę Pergamońską, ufundowaną pizez władcę helleńskiego Attalosa I Za prawdziwego twórcę gmachu uznaje się syna Attalosa, króla Einnenesa II. Zachowane pozostałości mówią o samym gmachu Biblioteki Pergamonskiej: o tym, że miała magazyny, które przechowywały książki, a także czytelnię będącą zarazem miejscem spotkań publicznych (sympozjów) i skryptoria, które musiały współpracować z instytucjami zewnętrznymi. Świadczy o tym wielkość jej zbiorów, ok. 200 tys. woluminów. Biblioteka uważała ją zagrożenie dla swojego monopolu jeśli chodzi o centrum kultury krain panhelleńskich. Być może z tego powodu faraon helleński Ptolemeusz V Epifanes zarządził embargo na eksport papirusu do Pergamonu. Tym sposobem nastąpiło rozpowszecluiienie nowego materiału pisarskiego - pergaminu.

W środowisku Biblioteki Pergamonu wśród prac uczonych powstawały dzieła z zakresu bibliografii, organizacji bibliotek; dzieło Aitemona z Kasantaiei (I w. p. n. e.) poświęcone zagadnieniu zbieractwa książek. Jeśli chodzi o układ zbiorów wzorem stanowił układ działowy i alfabetyczny (Biblioteka Aleksandryjska). Po zajęciu przez Rzymian Pergamonu biblioteka nadal funkcjonowała. Działalność Biblioteki nie została wstrzymana, Attalos spisał ją w testamencie. W II w. n. e. jeszcze funkcjonowała.

Pismo greckie trafiło na Półwysep Italski m. iiL na Sycylii. Od nich, jak się przypuszcza system pisma alfabetycznego przejęli Etruskowie. Przejęli zapewne znała pisma greckiego, dostosowali do swojej mowy, która nie była powszeclinie znana (pismo leprusowe) -Klaudiusz -* znal język etruski jako ostatni z cesarzów rzymskich. VIII-VI w. p. n. e. -