1299076280

Narodziny dziecka (locija) 63

dżiny. Zresztą najistotniejsze jest to, by nie urazie swoim zachowaniem autorytetu społecznego. Romowie przyznają, że na zachowania niezgodne z tradycją pozwalają sobie wyłącznie na gruncie czysto prywatnym, tzn. gdy zdarzenie obserwuje najwyżej mąż, żona, młodsze dzieci. W czasie kiedy trwają np. odwiedziny teściów, dalszej rodziny — zasady są respektowane. Dotyczy to nie tylko tradycyjnego podziału ról społecznych i ograniczeń związanych z ciążą, ale również wychowania dziecka, czy po prostu relacji emocjonalnych pomiędzy członkami rodziny.

Kobieta ciężarna podlega również zakazom i nakazom natury zdrowotnej, biologicznej, tzn. nie wolno jej wykonywać gwałtownych ruchów, nosie ciężkich przedmiotów, przemęczać się.

Romowie nie rozmawiają o tym, że w ich rodzinie niedługo pojawi się nowy człowiek, jest to temat z zakresu językowego tabu seksualnego. Do takich rozmów może dojść jedynie pomiędzy kobietami o podobnym wieku lub będących w dużej zażyłości towarzyskiej. Sam termin „tabu” oznacza wszystko to, co zostało wycofane z użytku, zabronione, co jest nienaruszalne¹⁰. Może dotyczyć nie tylko przedmiotów, miejsc, ale i zachowań, osób, zwierząt, co do których istnieje przekonanie

0    ich sakralności: „czystości” lub „nieczystości”¹¹. Celem tabu jest ustanowienie

1    zapewnienie rozdziału pomiędzy wartościami „ + ” i między „czystym” a „nieczystym”, a więc zapobieganie zachwianiom równowagi, czy pogwałceniom prawa i reguł, powodującym zagrożenie czy to w obszarze symboliki, czy też życia społecznego grupy¹². Według J. S. Wasilewskiego tabu jest wieloznaczne i ma dwoisty charakter, ponieważ dotyczy respektu, zakazu, obawy oraz wyodrębnienia — wydzielenia i wydalenia¹³.

Tabu seksualne funkcjonujące w społecznościach romskich, regulowane przez system skalań, możemy podzielić na dwa rodzaje: odrębności wieku i odrębności płci.

Tabu, którego istotą jest wyodrębnienie wieku, oznacza ograniczenie przepływu informacji na temat życia seksualnego od pokolenia starszego do młodszego i odwrotnie oraz zakaz pewnych zachowań w obrębie jednego pokolenia mimo dopuszczenia tych zachowań w innym pokoleniu. Natomiast tabu dotyczące rozgraniczenia płci wprowadza ograniczenie zachowań seksualnych u przedstawicieli obu pici oraz ograniczenie przepływu informacji pomiędzy nimi na temat intymnej sfery życia. Tabu dotyczące formy przepływu informacji (Romowie uważają, że o pewnych sprawach po prostu się nie mówi) polega na nakazie milczenia, zakazie zdobywania na ten temat informacji, zadawania pytań czy też prowadzenia rozmów. Charakteryzuje się zakazem mówienia o seksualności wprost oraz używania wulgarnych zwrotów i wyrażeń. Jedna z respondentek (Lesiaki) nie potrafiła odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób dawniej przebiegały porody. Wytłumaczyła swój brak wiedzy w ten sposób:

¹⁰    J. Mainsonneuve, Rytuały dawne i współczesne, Gdańsk 1995, s. 24.

¹¹    Słownik..., s. 344.

¹²    J. Mainsonneuve, op. cit., s. 24-25.

¹³    J. S. Wasilewski, Tabu a paradygmaty etnologii, Warszawa 1989, s. 14-15.