1299076065

Społeczny wymiar obrzędowości pogrzebowej

Śmierć (meriben)

Śmierć jest zakończeniem życia biologicznego człowieka, ale nie jest definitywnym zakończeniem jego związków ze światem żywych, jest to tylko kres egzystencji cielesnej człowieka, ale nie koniec rozmaitych form życia duchowego. Rytuały związane ze śmiercią przygotowują kolejne etapy potencjalnego „życia” człowieka. Zapewniają np. definitywne oddzielenie duszy od ciała. Często też pełnią dodatkowe funkcje, stwarzając okazję do wielkich uroczystości, podczas których dokonuje się rozdzielenia dóbr i pozycji społecznych.

Śmierć jednostki wywiera wpływ nie tylko na relacje i postępowanie osób bezpośrednio z nią związanych, tzn. dzieci, rodziców, współmałżonków, których sytuacja życiowa ulega wyjątkowo gwałtownej przemianie. Równie istotne znaczenie ma ona dla właściwego funkcjonowania większej grupy, nawet całej społeczności. Należy przy tym zaznaczyć, że oddziaływanie śmierci może mieć różne znaczenie dla poszczególnych członków grupy, ponieważ więzi, jakie ich łączyły ze zmarłym mogły być ii zapewne były^ jakościowo różne. Śmierć powoduje, więc z jednej strony dysharmonię emocjonalną u osób odumarłych, z drugiej zaś — dys-harmonię o naturze społecznej, dotyczącą zarówno najbliższych osoby zmarłej, jak i pozostałych członków grupy, do której zmarły należał. Konieczna jest więc szybka adaptacja grupy do zaistniałych warunków, a w im większym stopniu zmarły był za życia decydentem w sprawach grupy, tym adaptacja ma większe znaczenie dla jej życia społecznego. Wynika to z podziału ról w rodzinie (rodzie), czy mówiąc ogólniej — w grupie, ze statusu społecznego osoby zmarłej, a nawet jej zasobów materialnych. Z punktu widzenia funkcjonowania rodziny małej śmierć np. jednego ze współmałżonków implikuje rekonfigurację dotychczasowego podziału zadań i obowiązków, ponieważ niektóre z nich mogą okazać się niewykonalne. Ponadto może ulec zakłóceniu, nawet w bardzo dużym stopniu, proces wychowania