3. Dydaktyczny charakter satyr i powieści Ignacego Krasickiego.
Ignacy Krasicki w swoich satyrach kreśli obraz życia w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej. Obnaża w nich i ośmiesza największe wady społeczeństwa polskiego z czasów sobie współczesnych. Należy zaliczyć do nich pijaństwo, zacofanie i ciemnotę ówczesnej szlachty, bezkrytyczne naśladownictwo kultury francuskiej. Polacy, często nie mając pojęcia o polityce, uwielbiają krytykować innych i radzić im, jak rządzić państwem czy prowadzić politykę międzynarodową. Np. satyra "Pijaństwo" napisana jest w formie dialogu prowadzonego przez dwóch szlachciców. Jeden z nich opisuje imieniny żony, na których upił się, a następnego dnia dręczył go kac. Około obiadu odwiedzili go sąsiedzi, więc po posiłku znów wypito, rzekomo dla zdrowia. W trakcie opróżniania kolejnych butelek w biesiadników wstępował coraz bardziej bojowy duch, który początkowo znajdował ujście w gorącej dyskusji na tematy polityczne, a później dysputa przerodziła się w bójkę, w której ucierpiał także sam gospodarz, który dostał w łeb butelką. Rozmówca owego szlachcica wymienia wady pijaństwa i chwali zalety trzeźwości, przyrównując pijaka do bezrozumnego zwierzęcia, które jest od niego i tak rozsądniejsze. Szlachcic potwierdza wywody, jednak budująca dyskusja kończy się w momencie, gdy oświadcza, że idzie napić się wódki. Autor potępia w tym utworze przede wszystkim źle pojmowaną przez Polaków gościnność, pijaństwo, skłonność do politykierstwa i bojowego ducha, który rodzi się przy kieliszku i tam też ginie. Treścią "Żony modnej" jest skarga pewnego szlachcica dotycząca jego niedawno poślubionej małżonki. Szlachcic ożenił się z nią ze względu na jej majątek, jednak szybko okazało się, że popełnił błąd. Małżonka jest ciągle niezadowolona ze swojego nowego domu, z obyczajów, jakie tam panują i bez przerwy wprowadza kosztowne innowacje. Spędza czas na licznych rozrywkach, podróżach, przyjęciach, a mąż ma z tego tytułu tylko kłopoty i koszty. Krasicki krytykuje w tym utworze tendencje współczesnej sobie szlachty do bezkrytycznego przyjmowania obcych wzorców obyczajowych, co prowadzi jedynie do ruiny majątkowej, a także typowo szlachecką chciwość na majątek, który stawał się główną zaletą kandydatki na żonę. Satyra "Do króla" nosi cechy listu pisanego z pozycji człowieka ze wszystkiego niezadowolonego. Podmiot liryczny stawia adresatowi zarzuty, które tylko pozornie są jego wadami (młody wiek, polskie pochodzenie, wykształcenie itp.). Absurdalność tych zarzutów jest oczywista. Okazuje się, że satyra jest faktyczną pochwałą Stanisława Augusta Poniatowskiego, a godzi w szlachtę - krótkowzroczną, megalomańską, zazdrosną, ciemną, ograniczoną. Utwór stanowi pochwałę zalet króla, a jednocześnie śmiałym atakiem na szlacheckich Sarmatów. Krasicki jest też autorem pierwszej polskiej nowożytnej powieści "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki". Powieść ta ma charakter satyryczno - obyczajowy i przygodowy. Ukazuje pewien model postawy ludzkiej, godnej - według autora - naśladowania. Mikołaj, przeciętny szlachcic, wychował się w atmosferze sarmackiej. Wiele podróżował, aż znalazł się na wyspie Nipu, gdzie został poddany moralnemu i intelektualnemu odrodzeniu. Wysłuchał wielu wykładów mędrca Xaoo na temat idealnego, noszącego wszelkie znamiona utopii, społeczeństwa. Następnie próbował przeszczepić ideały wyniesione z Nipu na grunt krajowy. Konfrontacja z otaczającą rzeczywistością rozczarowała go jednak, w końcu więc zdecydował się na spędzenie reszty życia w samotności. Krasicki ukazał w powieści wychowanie młodzieży w czasach saskich, płytkość zainteresowań ówczesnej szlachty, jej ciemnotę, nieuctwo, samowolę, pieniactwo, pijaństwo, pogoń za zagranicznymi nowinkami, życie ponad stan, okrucieństwo wobec służby, lenistwo umysłowe Sarmatów. Autor wskazuje wartości moralne, jakimi w swoim życiu powinien kierować się każdy człowiek i konieczność powrotu do natury.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Bawić ucząc dydaktyczny charakter utworów Ignacego Kra~157Dydaktyczny charakter bajek KrasickiegoAntymonachomachia Ignacego krasickiegoSatyry Ignacegy Krasicki[Monachomachia] Ignacego KrasickiegoDydaktyczny charakter literatury OświeceniaUtwory Ignacego Krasickiego eleganckie igraszki i ostr~B41Dydaktyczny charakter literatury oświecenia Jakie były ~7F0Bogata biografia Ignacego KrasickiegoUtwory Ignacego Krasickiego eleganckie igraszki i ostra~303Uniwersalny charakter poezji Ignacego KrasińskiegoCharakterystyka jednostronnego systemu dydaktycznego Herbart i Dewey(1)Escherichia coli charakterystyka i wykrywanie w zywności Cz I07 Charakteryzowanie budowy pojazdów samochodowychI grupa układu pierwiastkow i charakterystyka najważniejszych pierwiaskówwięcej podobnych podstron