5555241464

19

Teoria i praktyka reżimów międzynarodowych dowym. W przeciwieństwie do poglądów głoszonych przez zwolenników szkoły realistycznej przyznano, że większość interakcji w stosunkach międzynarodowych nie przypomina gry o sumie zerowej. Anatol Rapoport i Thomas Schelling udowodnili, że stosunki międzynarodowe nie są czystymi sytuacjami konfliktowymi - jest w nich miejsce na konflikt, ale i na współpracę, co oznacza, że interesy bywają i przeciwstawne, i zbieżne²². W tej sytuacji zaczęto koncentrować się na usuwaniu barier współpracy, wprowadzając rozwiązania instytucjonalne. Według Roberta O. Keohanea reżimy jako forma międzynarodowych instytucji stymulują współpracę przez obniżanie kosztów interakcji i usuwanie deficytu informacji²³.

Omówione tendencje były przesłankami rozwoju w nauce o stosunkach międzynarodowych orientacji badawczej zwanej nowym instytucjonalizmem. Nawiązując do grocjuszowskiej wizji międzynarodowej rzeczywistości, nowy instytucjonalizm różni od „starego” przywiązywanie mniejszej wagi do znaczenia prawa międzynarodowego oraz akcentowanie roli szeroko rozumianych instytucji w nawiązywaniu współpracy w zdecentralizowanym środowisku międzynarodowym, wypełnionym egocentrycznymi interesami państw. Ważnym elementem nowego instytucjonalizmu jest eksponowanie różnorodności form rozwiązań instytucjonalnych, wśród których centralne miejsce przypada reżimom międzynarodowym²⁴.

Istota reżimów międzynarodowych

Nie ma jednej powszechnie zaakceptowanej definicji instytucji międzynarodowych, co m.in. odzwierciedla złożoność tego zjawiska. Można jednak przyjąć, że są one zespołami trwałych, chociaż dynamicznych, przybierających różne formy i obejmujących kolektywnie zaakceptowane wzorce zachowań konstrukcji społecznych służących zapewnianiu powtarzalności interakcji uczestników stosunków międzynarodowych w określonych dziedzinach, a przez to przyczyniających się do porządkowania i stabilizacji tych interakcji w poliarchicznym środowisku międzynarodowym.

²²    Cyt. za: O. Keck, op.cit., s. 639; J. E Dougherty, R. L. Pfaltzgraff, op.cit., s. 520-524.

²³    R. O. Keohane, op.cit.

²⁴    Zob. O. Waever, International Society - Theoretical Promises Unfulfilled?, „Coopera-tion and Conflict”, 1992, nr 1, s. 109-110.