614372738

etnologia bowiem zmaga się nadal z „przypisywaniem” do ziemi danych grup i często głównie przez ten pryzmat je opisuje). Moja dyscyplina, już w ubiegłym wieku uzmysłowiła sobie obecność i musiała zacząć zmagać się z tematem przestrzeni wyobrażonych czy wyimaginowanych, w bardzo różnych kontekstach (wyimaginowane ojczyzny, „domy”, miejsca itd). W tym przypadku zmysłowe poznanie może, ale nie musi być zredukowane. Ludzie mogą zakotwiczać swoją kulturę w miejscach (przestrzeniach), które wytworzyli lub zrekonstruowali (mogąc wcześniej faktycznie w nich przebywać), przypisując im pożądane wartości i cechy¹. Uświadomienie sobie, że przestrzenie mogą być tworzone, postrzegane i wartościowane w ten sposób jest niezwykle ważne w kontekście podejścia do przyrody i analizy zagadnienia przestrzeni leśnej. Pokazuje bowiem, że użytkownikami przestrzeni leśnej są nie tylko osoby, faktycznie w niej przebywające, ale także te które zapożyczają, reprodukują lub wytwarzają swoje definicje „z dystansu”. Ponadto, otwiera to pole do dostrzeżenia i rozumienia (a także badania) konstrukcji czy figur lasu, które wykraczają poza fizyczność kompleksów leśnych. Idea (czy właściwiej byłoby powiedzieć, idee) przestrzeni leśnej, nie jest tym samym co kompleks leśny, las. Niemniej dla antropologa, jest ona także przedmiotem ważkich dociekań, bowiem w równie dużym stopniu idee wpływają na działania jednostek i grup.

Z tego podrozdziału wypływa kilka kluczowych stwierdzeń. Dla antropologa nie ma czegoś takiego jak „kulturotwórcza” rola lasu, bowiem kultura jest przypisana wszystkim ludziom (ujęcie atrybutywne), a także dane grupy mają swoje kultury (ujęcie dystrybutywne), które przejawiają określony zespół cech i zjawisk. Z tego punktu widzenia, kultura obejmuje wszystkie elementy życia, kształtuje je, podpowiada jak je interpretować czy wręcz je „stwarza” - kultura jest wszystkim. Jest tym co „ludzie mają w głowach”, sposobami myślenia i działania w świecie, a nie tylko materialnością, fizycznymi ich przejawami. Kulturowa rola lasu nie jest, więc tym samym co rola kulturotwórcza. Jest to kluczowe i zasadnicze rozróżnienie. Pojęcia te operują na innych płaszczyznach i poziomach interpretacji. Niezmiernie ważne jest, żeby o tym pamiętać.

Kolejna uwaga odnosi się do zadania etnologów. Dążą oni do zrozumienia, analizy, opisania, przedstawienia i porównania danych zjawisk, a nie do ich oceny. Pomijając nurty antropologii zaangażowanej, antropolog powinien próbować powstrzymać się od wyraźnego wskazywania, które podejście jest dobre, uprawomocnione, lepsze. Sprowadza bowiem na

6

1

Na przykład współcześni Palestyńczycy przebywający w innych krajach, budują swoją tożsamość (a wręcz kulturę), bazując na wyobrażeniach na temat miejsc, które opuścili lub, których wizja lub wiedza o nich została im przekazana werbalnie lub wizualnie (Ben-Ze'ev 2005). Można, więc powiedzieć, że ich reprezentacje są zapożyczone.