SCHIZOFRENIA
Tradycyjny podział schizofrenii
Schizofrenia prosta podstępnie narastająca utrata napędu, zainteresowań, ambicji i
inicjatywy, towarzyszące zblednięcie afektu.
Hebefreniaznaczna dezorganizacja myślenia, zachowania prymitywne, błazeńskie,
chaotyczne, infantylne.
Schizofrenia katatonicznaznaczne zaburzenia motoryczne, manieryzm, stereotypie,
osłupienie, podniecenie, zaburzenia mowy.
Schizofrenia paranoidalna urojenia prześladowcze lub wielkościowe, omamy słuchowe,
uczucie napięcia, podejrzliwość, często wrogość i agresja.
Inne podtypy stany paranoidalne, schizofrenia skąpoobjawowa, schizofrenia rezydualna,
zespoły podobne do schizofrenii (schizotypowe).
Podział schizofrenii wg ICD-10
F 20.0 Schizofrenia paranoidalna
F 20.1 Schizofrenia hebefreniczna
F 20.2 Schizofrenia katatoniczna
F 20.3 Schizofrenia niezróżnicowana
F 20.4 Depresja poschizofreniczna
F 20.5 Schizofrenia rezydualna
F 20.6 Schizofrenia prosta
F 20.8 Schizofrenia innego rodzaju
F 20.9 Schizofrenia nie określona
Schizofrenia  kryteria diagnostyczne
Rozpoznanie schizofrenii opiera się na:
dokładnej ocenie objawów
kolejności ich występowania
rozwoju choroby i jej przebiegu
zejścia w sensie ujawnienia się objawów ubytkowych
W celu zwiększenia rzetelności i powtarzalności rozpoznania stworzono kilka
systemów diagnostycznych, m.in.: Present Scale Exsamination  jest to
szczegółowy kwestionariusz pozwalający nie tylko na rozpoznanie schizofrenii, ale
także na podział na określone zespoły systemy klasyfikacyjne oraz DSM-IV i ICD-10.
Pierwszy epizod psychotyczny i jego przebieg
Mówimy wówczas, gdy dana osoba pierwszy raz w życiu doświadcza objawów
psychotycznych. osoby te mogą nie rozumieć co się z nimi dzieje i z otaczającym je
światem.
Objawy mogą być bardzo niepokojące i niezwykłe, krańcowo różne od dotychczasowych
doświadczeń.
Osoba taka czuje się zagubiona i zagrożona.
W psychiatrii mówimy o charakterystycznym przebiegu P.E.P.
Dzieli się on na 3 etapy: (różny czas trwania u różnych chorych)
Są to niejasne i trudne do rozpoznania zmiany w zachowaniu i funkcjonowaniu
Ostre objawy psychotyczne
Może nastąpić powrót do zdrowia, a może wystąpić depresja popsychotyczna lub też
objawy psychotyczne mogą utrzymywać się przewlekle o różnym stopniu nasilenia.
1 z 6
Rozpoznawanie schizofrenii
Kryteria IDC-10 i DSM-IV różnią się przede wszystkim pod względem
wymaganego czasu trwania objawów psychopatologicznych. W DSM-IV od co
najmniej 6-ciu m-c, natomiast w ICD-10 jednoznaczne objawy muszą być obecne
przez  większość czasu w ciągu miesiąca .
Kryteria diagnostyczne schizofrenii wg ICD-10
A. Jeden z objawów A1 lub dwa z objawów A2
Muszą występować przez większą część czasu trwania epizodu utrzymującego się
przez co najmniej m-c
A1a. Echo myśli, nasyłanie lub odciąganie myśli, nagłaśnianie (odsłanianie) myśli;
A1b. Urojenia oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe;
A1c. Głosy omamowe na bieżąco komentujące, dyskutujące o chorym lub pochodzące z
różnych części jego ciała;
A1d. Utrwalone urojenia o treści kulturowo niedostosowanej;
A2e. Utrwalone omamy z połowicznie uformowanymi urojeniami, bez wyraz
nej treści
afektywnej
A2f. Przerwy w toku myślenia, prowadzące do rozkojarzenia lub niespójności wypowiedzi,
neologizmy
A2g. Zachowania katatoniczne
A2h. Objawy negatywne: apatia, zubożenie wypowiedzi, spłycenie lub niespójność afektu
nie będące wynikiem depresji lub podawania leków.
B. W razie wystąpienia epizodu manii lub depresji kryterium A musi wystąpić zanim
rozwiną się zaburzenia nastroju
C. Nie można przypisać organicznemu uszkodzeniu mózgu (F0) czy niewłaściwym
używaniu substancji (F1). Uwaga: Muszą być spełnione trzy kryteria (A,B,C)
Schizofrenia
Charakteryzuje się występowaniem:
zaburzeń myślenia (rozpoznawanie rzeczywistości,
reakcje emocjonalne, procesy
myślenia, formułowanie sądów oraz
umiejętność porozumiewania się)
Ulegają tak dużemu pogorszeniu, że osoba chora ma poważnie utrudnione
funkcjonowanie rodzinne i społeczne.
Często współwystępują: omamy i urojenia
Dane z badania psychiatrycznego:
 Zobaczyłem krzyż i wtedy przemówił do mnie Bóg. Byłem tego pewny i wtedy
moje myśli przejęły kontrolę. Były to myśli o treści religijnej. Zacząłem co jakiś czas
słyszeć głosy. Miałem odczucie, że szatan przybrał postać smoka i zamierza mnie
zabić. Słyszałem głosy od kilku miesięcy. Ostatnio głos powiedział, to jest ostatni
przekaz: koniec, bez odbioru. Od tej chwili nigdy juz nie słyszałem tego głosu. Jednak
moje myśli były kontrolowane.
W tym okresie doznawałem szalonych erotycznych doznań, utrzymywał się brak
snu, byłem zmuszony do spacerów o 1-ej w nocy i byłem wtedy bardzo zmęczony.
Wtedy też często miałem odczucie nasyłania mi obcych myśli. Miałem też
przekazywane informacji za pomocą numerów na tablicach rejestracyjnych
2 z 6
samochodów, które w ten sposób były zaszyfrowane .
Urojenia
- to przekonania chorej osoby, które nie są podzielane przez jej otoczenie
(rodzina, rówieśnicy, znajomi).
W schizofrenii występują 3 główne typy urojeń:
- chory wierzy i odczuwa, że jakieś siły zewnętrzne wywierają wpływ na jego zachowanie i
go kontrolują (urojenia wpływu i owładnięcia).
- powodują, że osoba chora wierzy, że jest śledzona, podglądana, czy też szykanowana
(urojenia prześladowcze).
- prowadzą chorego do przekonania, że utracił on poczucie tożsamości i celowości
własnego życia, albo też wywołują u niego poczucie niezwykłych mocy czy zdolności
(urojenia zmiany tożsamości).
Dane z badania psychiatrycznego:
 Opracowałem genialny plan, wg którego chciałem żyć. Wykonałem notatki
pełne nowych planów. Byłem przekonany, że poszukuje mnie mafia, chroni mnie ABW.
Nie mogłem się uwolnić od myśli, że moi rodzice są w kontakcie z diabłem. Czułem
się osamotniony, a w TV cały czas mówiono o mnie. W końcu zdecydowałem się
wyjechać nad morze. Do walizki włożyłem tylko biblię. Na dworcu zatrzymała mnie
Policja, której złożyłem fałszywe zeznania  przyznałem się do zabójstwa, po to żeby
mnie aresztowali i chronili przed mafią. Z komisariatu zostałem zawieziony do szpitala
psychiatrycznego. Nie sprzeciwiałem się, gdyż myślałem, że to wszystko jest częścią
planu .
Główne objawy schizofrenii
Schizofrenia  jest najbardziej rozpowszechnionym i prawdopodobnie najlepiej poznanym
zab. psychicz. Zaburzenia jej pokrewne (zaburzenia schizotypowe, zab. schizoafektywne,
zab. urojeniowe, czy też krótkotrwały epizod psychotyczny  różnicuje się ze schizofrenią
na podstawie rodzaju obserwowanych objawów psychotycznych i czasu ich trwania.
Omamy słuchowe: nieprawdziwe spostrzeżenia, zazwyczaj pod postacią głosów, które
rozmawiają ze sobą na temat chorego lub komentują w trzeciej osobie jego myśli czy
działania.
Uczucie owładnięcia: chory ma poczucie, że jest kontrolowany obcą siłę lub moc. Może
też mieć poczucie, że ta obca siła przeniknęła jego umysł i ciało. Często jest to
interpretowane jako wpływ fal radiowych, duchów czy promieniowania kosmicznego.
Urojenia: nieprawdzie przekonania chorego na temat rzeczywistości, które mogą
przybierać wiele różnych form np.: urojenia prześladowcze, wielkościowe, odnoszące.
Zaburzenia myślenia: poczucie, że myśli są nasyłane, albo też odciągane z umysłu.
Niekiedy występuje tzw. nagłośnienie myśli, że inne osoby je mogą słyszeć, często z dużej
odległości.
Zmiany emocjonalne i wolicjonalne: emocje i uczucia stają się mgliste lub mniej jasne i
często są opisywane jako  spłycone . Może też wystąpić spadek inicjatywy czy energii.
Takie zmiany określa się jako objawy  negatywne .
Objawy pozytywne i negatywne
Objawy pozytywne:są niejako dodatkiem do całej gamy zachowań danej osoby (np.
omamy, urojenia, zaburzenia mowy).
Objawy negatywne:ujawniają się pod postacią: spłycenia napędu i emocji, (np.:
wycofanie społeczne, brak napędu, zubożenie wypowiedzi).
3 z 6
Objawy deficytowe:to te objawy negatywne, które stają się trwałymi cechami.
Postacie schizofrenii
Opierając się na dychotomii (dwudzielności) objawów pozytywnych i
negatywnych, Andersen (1982) i Crow (1980) uważają, że w schi. występują dwa
procesy psychopatologiczne, które u konkretnego pacjenta mogą występować razem
lub oddzielnie. Wysunęli hipotezę, że psychozę schizofreniczną można podzielić na
dwa zespoły: typ I i typ II.
Typ I  najczęściej wiąże się, ze względnie korzystnym przystosowaniem
p/chorobowym, łagodniejszym przebiegiem choroby i pozytywną odpowiedzią na
terapię. (Prawdopodob. objawy pozytywne są następstwem zmian neurochemicznych
zachodzących w mózgu, a nie wynikiem zmian strukturalnych mózgu).
Typ II  wiąże się najczęściej z niekorzystnym przystosowaniem p/chorob.
większymi zab. funkcji poznawczych, słabszą odpowiedzią na leczenie i gorszym
rokowaniem. Być może przyczyną obj. negatyw. są nieprawidłowości strukturalne
mózgu, szczególnie wynikające z poszerzenia komór.
Ogólnie rzecz biorąc podział na objawy pozytywne i negatywne schizofrenii
okazał się pomocny. Ma on również krytyków, twierdzących, że zbytnio upraszcza i nie
wykazuje związku z bad. statystycznymi.
Liddle (1987) zbadał wzorzec zgodności między objawami gr. pacjentów
będących w podobnym stadium choroby i uznał, że możliwy jest podział wg 3 a nie 2
cech a mianowicie.
ubóstwa psychoruchowego (zubożenia wypowiedzi, zblednięcie afektu,
aspontaniczność ruchów),
dezorganizacji (formalne zaburzenia myślenia, niedostosowanie afektywne)
zniekształcenia rzeczywistości (urojenia i omamy).
Diagnostyka różnicowa
Z uwagi na różnorodność objawów schizofrenii diagnostyka różnicowa musi
obejmować inne zaburzenia psychiczne i neurologiczne.
inne psychozy (depresja, mania, zaburzenia schizotypowe, psychozy polekowe)
zaburzenia nerwicowe (zaburzenia lękowe, dysocjacyjne, obsesyjno  kompulsywne)
organiczne choroby mózgu (padaczka, schorzenia zwyrodnieniowe mózgu, stwardnienie
rozsiane)
ostre zaburzenia świadomości
zaburzenia osobowości
Przedchorobowe cechy osobowości
Pacjenci w ok. p/chorobowym często wykazują zaburzenia zachowania i
specyficzne cechy osobowości.
Osobowość schizoidalna izolowanie się od otoczenia, słabe przeżywanie emocji i uczuć,
wyobcowanie społeczne)
Osobowość paranoidalna(silna wrażliwość, podejrzliwość i nieufność)
Rokowanie
Jednakże nie jest niepomyślne dla każdej chorej osoby na schizofrenię.
Rokowanie jest zmienne i zawsze należy zachować ostrożność. Rokowanie zależne
4 z 6
jest od kilku czynników demograficznych i klinicznych.
20% - doświadcza w ciągu całego życia tylko jednego epizodu
objawów psychotycznych i po jego ustąpieniu powraca do
stosunkowo normalnego życia.
60% - doświadcza więcej niż jednego nawrotu psychozy, jednak
pomiędzy epizodami choroby funkcjonuje na takim poziomie
jak przed zachorowaniem
20% - doświadcza przewlekłego utrzymywania się objawów choro-
bowych i raczej już nigdy nie powraca do poziomu funkcjo-
nowania z okresu przed zachorowaniem. W tej grupie jest ok.
10% osób chorych zaliczane do tzw. postaci lekoopornej
schizofrenii.
Czynniki rokownicze w schozofrenii
Czynnik Dobre rokowanie Złe rokowanie
obciążający wywiad rodzinny nie tak
osobowość prawidłowa schizoidalna lub paranoidalna
inteligencja wysoka lub średnia poniżej średniej
funkcjonowanie przed dostosowane lub dobre niedostosowane i pon. średniej
zachorowaniem
początek ostry podstępny
płeć żeńska męska
wiek zachorowania wiek dojrzały i średni wiek młodzieńczy, wczesny
dojrzały
objawy kliniczne objawy afektywne, pozytywne, objawy negatywne,
dobry wgląd, słabo wyrażane dezorganizacja myślenia
emocje
atmosfera domowa zgoda w rodzinie silnie wyrażane emocje,
awantury
środowisko stymulujące instytucjonalizacja
SCHIZOFRENIA - jest przyczyną poważnych zmian w funkcjonowaniu
psychicznym i społecznym chorujących na nią osób.
U części osób zmiany chorobowe mają charakter przemijający, jednak w większości
przypadków powracają okresowo lub pozostają na stałe.
Zróżnicowanie wczesnego przebiegu schizofrenii wg Shepharda i wsp.
Podsumowanie
Schizofrenia jest zaburzeniem myślenia, którego charakterystycznymi cechami są:
zniekształcenie rzeczywistości, zaburzenia reakcji emocjonalnych, procesów myślenia i
reakcji interpersonalnych.
Omamy i urojenia są uważane za podstawowe objawy schizofrenii.
Trudności diagnostyczne schizofrenii, należy pamiętać o rozróżnianiu zaburzeń
podstawowych (takich jak objawy utrwalone, np. omamy) od wtórnych (do których zalicza
5 z 6
się np. brak zatrudnienia lub utrata zaufania).
Rozpoznawanie schizofrenii było zawsze wyjątkowo trudne, ale ostatnio dzięki
wprowadzeniu częściowo ustrukturalizowanych wywiadów i diagnostycznych systemów
klasyfikacyjnych (tzn. DSM-IV i ICD-10) stało się łatwiejsze i b. rzetelne.
Poprawa rzetelności diagnostycznej schizofrenii ciągle nie zadawala tych, którzy w ogóle
podają w wątpliwość sens istnienia pojęcia schizofrenii. Uważają, że rozpoznanie
pozostaje pewnego rodzaju umową, a nie faktem.
Chociaż początkowo uznano, że występują dwa typy objawów schizofrenii (tzn. pozytywne
i negatywne), to ostatnie badania wskazują, że tak naprawdę można mówić o trzech
typach objawów (zubożenie psychoruchowe, dezorganizacja, zniekształcenie
rzeczywistości).
6 z 6