1155788181

niejszych rozporządzeń dotyczących szkolnictwa średniego, należytego orientowania się w podręcznikach i pomocach szkolnych w zakresie danego przedmiotu nauczania).

Do 1954 r. nie uregulowano problemu uniwersyteckiego kształcenia studentów na kierunkach nauczycielskich ³. W tym pierwszym dziesięciolecij Polski Ludowej należy wyodrębnić dwa okresy: do 1948 r. włącznie, w czasie którego obowiązywały studentów czteroletni okres nauki i programy nauczania wprowadzone w latach międzywojennych, i od 1949, a więc od ustanowienia dwustopniowego toku nauczania na szczeblu wyższym oraz wpio-wadzenia nowych programów nauczania, które w szerokim stopniu uwzględniły elementy teorii marksizmu-leninizmu. Do planów studiów I stopnia na kierunkach nauczycielskich wprowadzone zostały wykłady i ćwiczenia z elementów nauk pedagogicznych, metodyki nauczania przedmiotu głównego oraz 2-tygodniowa praktyka pedagogiczna na trzecim roku studiów. W zakresie kształcenia nauczycieli uruchomiono jedynie 6-miesięczne kursy przysposobienia zawodowego na nauczycieli szkół średnich oraz powołano instytucję egzaminów uproszczonych skróconych, które można było składać do 1955 r.

Dla absolwentów, którzy chcieli pracować w szkolnictwie średnim i zakładach kształcenia nauczycieli utrzymane zostały egzaminy pedagogiczne Egzaminowaniem zajmowały się komisje egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich. Komisje takie istniały w pierwszych latach powojennych przy Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Jagiellońskim. Zarządzeniem Ministra Oświaty z dnia 12 września 1945 r. wprowadzono skrócony egzamin pedagogiczny dla kandydatów posiadających stopień magistra, względnie równoważne studia i odpowiednią praktykę. Rozporządzeniem Ministra Oświaty z dnia 11 maja 1946 r. zwolniono od egzaminu pedagogicznego tych nauczycieli szkół średnich, którzy nie mogli się do niego przygotować ze względu na ciężkie przeżycia wojenne⁴. W 1943 r. rozszerzono zakres wymagań przy egzaminie państwowym na nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i zakładów kształcenia nauczycieli o wiadomości z nauki o Polsce i świecie współczesnym. Do wydanego w tym celu rozporządzenia Ministra Oświaty z dnia 7 lutego 1948 r. (z mocą obowiązującą od 1 kwietnia 1948 r.) dołączony został załącznik określający zakres wymagań z nauki o Polsce i świecie współczesnym ⁵. Rozporządzeniem tym wyszczególniono przedmioty obowiązujące kandydata przy egzaminie. Program wymagań w zakresie tych przedmiotów ustanowiony został zarządzeniem Ministra Oświaty z dnia 16 maja 1950 roku ^G.

³ Kształcenie nauczycieli przez uniwersytety do początków lat sześćdziesiątych przedstawił K. Dziduszko.

^Ą Dz. Urz. Min. Ośw., 1946, nr 5, poz. 134.

Dz. Urz. Min. Ośw., 1948, nr 2, poz. 25.

Dz. Urz. Min. Ośw., 1950, nr 9, poz. 127. Osobna publikacja pt. Program wymagań przy uproszczonym egzaminie państwowym na nauczycieli średnich szkół ogólnokształcących i zakładów kształcenia nauczycieli, Warszawa 1950.

139