130859140

Struktura i własności wieloskładnikowych powłok

na w ęglikach spiekanych oraz ceramice azotkowej i sialonowcj

•    zużycie ścierne,

•    zużycie adhezyjne,

•    seuffing,

•    zużycie z udziałem utleniania,

•    zużycie zmęczeniowe.

Zużycie ścierne ma miejsce, gdy w obszarach tarcia współpracujących elementów występują utwierdzone albo luźne cząstki ścierniwa, lub wystające nierówności twardego materiału. Zużycie ścierne może następować przez [1,4]:

•    ziarna umocowane we współpracujących powierzchniach,

•    luźne pojedyncze ziarna ścierne, w tym także powstające w obszarze tarcia w wyniku utleniania produktów⁷ zużycia,

•    warstwę ścierną występującą między współpracującymi powierzchniami,

•    strumień ścierny, tj. strumień płynu, w którym są zawieszone cząstki ścierniwa,

•    ścieranie w środowisku ściernym, gdy styk ziarna ze ścieraną powierzchnią następuje pod działaniem sil wykonujących pracę ścierania i zgniatania materiału ścierniwa.

Elementarne procesy zużywania ściernego przedstawiono na rysunku 2.1.

a)    b]    _r    c]    d)

f!3] 3 3 *Sl 3

Rysunek 2.1. Model dynamiczny elementarnych procesów zużywania a) bruzdowanie, b) ścinanie nierówności, c) ścinanie nierówności ścierniwem przez wystąp nierówności, d) odkształcanie plastyczne materiału [1, 4]

Podziału zużycia ściernego dokonuje się ze względu na kryterium, którym jest iloraz powierzchni przekrojów poprzecznych sumy obustronnych spęczeń materiału obok rysy Fi i zagłębienia rysy F₂ (iys. 2.2).

Ubytek materiału w warstwie wierzchniej podczas zużycia ściernego związany jest z:

•    bruzdowaniem, czyli odkształceniem plastycznym obszarów styku i spęczenia materiału z obu stron bruzdy, gdy stosunek F_XIF₂ = 1,

•    mikroskraw aniem. gdy stosunek F\!F₂ = 0,

2. Ogólna charakterystyka materiałów⁷ na narzędzia skrawające 17