1800320534

10

Bogusława Bednarc;

się problematyka wydarzeń mijającej dekady XXI wieku, zagrożenia terrorystyczne, wzrost masowej imigracji, konflikt bogatej Północy z biednym Południem, które sprawiły, iż napięcia międzykulturowe zaczęły gwałtownie się nasilać. Jedną z płaszczyzn, na której widać rosnący niepokój, jest wielokulturowość, a w niej jeden z najważniejszych elementów określających tożsamość człowieka - wyznanie. To kieruje naszą uwagę w szczególny sposób na problematykę islamską.

Powyższy wątek został podjęty przez znaczną część autorów publikacji. Przyjmując założenie, że islam jest nie tylko religią, lecz również kulturą, a także reguluje wszystkie sfery życia wiernego włącznie z polityką, polscy autorzy przedstawili przede wszystkim szeroką paletę zagadnień, które dają w miarę klarowny obraz islamu jako religii, która nie jest wcale w Europie nowym zjawiskiem. Ten obraz islamu europejskiego jest zbliżony do poglądu reformatora islamu i znawcy zagadnień związanych z obecnością islamu w Europie - Tarika Ramadana. Integracja przy jednoczesnym pozostaniu muzułmaninem zgodnie z zasadami swojej religii - jest to koncepcja, która zakłada, że wartości czerpane ze źródeł islamu można pogodzić z wartościami europejskimi, zagwarantowanymi w konstytucjach, takimi jak wolność, równość, demokracja itp. Ważnym elementem natury politycznej jest tu założenie, że można być lojalnym obywatelem państwa europejskiego bez utraty religijnej, duchowej i moralnej tożsamości. Widocznym motywem, do którego nawiązują autorzy, jest - w odniesieniu do islamu, ale nie tylko - to, by muzułmanie nie skupiali się wyłącznie na podkreślaniu własnej odrębności, lecz także by włączali się w życie społeczne i polityczne kraju, w którym żyją.

Równoległym nurtem są prace autorów zagranicznych, ale także badaczy krajowych, którzy przeprowadzają analizę islamu w kontekście globalnym. Ważkie pytanie: jaką drogę obiorą wyznawcy dla islamu w nadchodzących dekadach, nurtuje większość autorów. Nie znamy jasnej odpowiedzi na to pytanie. Rozważania zawierają elementy, żeby nie powiedzieć pewne wytyczne, zarówno o charakterze moralnym, etycznym i duchowym, jak i te bardziej pragmatyczne - organizacyjne. Nad tym, czy wyłaniający się z nich obraz islamu jako religii o przesłaniu uniwersalnym przetrwa i znajdzie swoje miejsce w globalnej przyszłości, przyjdzie nam być może zastanowić się na kolejnych cyklicznych konferencjach poświęconych tej problematyce.

Odkąd w Europie religia zaczęła tracić swoje wpływy, coraz większego znaczenia nabierał system prawny. Dziś prawo pełni nie tylko funkcję regulacyjną, ale także normatywną. Przepisy prawa zawierają pewien potencjał moralny, który na mocy społecznego konsensusu staje się po-