1800320627

EDUKACJA HUMANISTYCZNA nr 1 (26), 2012 Szczecin 2012

Jan Kania

Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie

KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W RESOCJALIZACJI

1. Kluczowe objaśnienia istoty komunikowania społecznego

W nauce funkcjonują różne definicje komunikowania społecznego, które wyrażają różnorodne podejścia badawcze i interpretacyjne. Jednej z najtrafniejszych klasyfikacji teorii komunikacji społecznej, podejmujących próby zdefiniowania istoty tego pojęcia, dokonał Robert Craig. Wyróżnił on siedem nurtów teoretycznych, uwzględniających większość podstawowych dokonań teoretycznych z zakresu komunikacji¹.

Pierwszy z nurtów teorii komunikacji traktuje ją jako wywieranie wpływu interpersonalnego. Reprezentanci tego nurtu teoretycznego badają i objaśniają istotę komunikacji, poszukując związków przyczynowo-skutkowych pozwalających przewidzieć, które zachowania komunikacyjne kończą się powodzeniem, a które porażką. Dla najbardziej reprezentatywnego badacza tego kierunku Carla Hovlanda komunikacja to proces, przez który jednostka wysyła bodźce (najczęściej są to bodźce werbalne), aby zmodyfikować zachowania innych jednostek².

Kolejny nurt to nurt cybernetyczny, który komunikację ujmuje jako przepływ informacji. Punktem wyjścia dla takiego pojmowania komunikacji jest przyjęcie założenia wstępnego, iż polega ona na więzi łączącej ze sobą odrębne części dowolnego systemu. Twórcy tego nurtu, Claude Shannon i Warren Weaver, koncentrowali się na informacji jako redukowaniu niepewności i wymianie informacji między maszynami i ludźmi. Z rozważań nad istotą komunikowania wyłączali czynniki semantyczne, społeczne, psychologiczne³.

Trzecim nurtem jest tradycja retoryczna, wedle której komunikacja to kunsztowne przemawianie publiczne. Grecko-rzymska retoryka stanowiła podstawę pojmowania komunikacji aż po wiek XII naszej ery. Najważniejsze cechy tego nurtu obejmują:

- przekonanie, że mowa odróżnia człowieka od zwierząt;

1

' R. Craig, Communication theory as a field, 1999; za: E. Griffin, Podstawy komunikacji społecznej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003, s. 54.

2

   C. Hovland, I. Jenis, H. Kelly, Communication and Persuasion, Yale University, New Haven, Con, 1953, s. 37.

3

   C. Shannon, W. Weaver, The Mathemathical Theory of Communication, University of Illinois Press, Urbana-Champaign, 1949, s. 189.