1869524996

sel, Aszkerc, a także starszy Koseski i td. tłumaczyli poetów rosyjskich a zwłaszcza Puszkina, który stał się bożyszczem słoweńskiego Parnasu. (J Mickiewiczu, Słowackim i Krasińskim zapomniano. Natomiast rosło wówczas zainteresowanie dla polskiej powieści, którą zuj inowali się szczególnie nowi tłumacze Kraszewskiego, Korzeniowskiego a zwłaszcza Sienkiewicza, który na przełomie XIX i XX wieku stal sę najpopularniejszym ,,pisarzem słoweńskim”. Ale o przekładach powieści polskich na słoweński wypadałoby napisać osobny artykuł.

Nowe zainteresowanie poezją i poetami polskimi rozbudziła setna rocznica urodzin Adama Mickiewicza w roku 1899. Słoweńskie czasopisma literackie, takie, jak : ,,Lublański dzwon i „Dom i świat” przyniosły pierwsze artynuiy nu ten temat, a Cankar napisał odę na cześć wieszcza polskiego. W ten sposób słoweńscy moderniści z końca XIX wieku zbliżyli s,ę tio polskiej poezji, którą wówczas — obok ukraińskiej — żywo propagował dr .Krek, organizator i późniejszy wód/ narodu słoweńskiego, wielki znawca „Pana Tadeusza”.

Młody poeta Murni zaczął wtedy tłumaczyć Mickiewicza (w 50 lat po ostatnim tłumaczeniu na słoweński!) a mianowicie przełożył on „Odę do młodości” i „Regenata”. Murni zmarł młodo, bo w 22 toku życia. Tom jego poezj; z przekładami polskimi wydał dopiero po jego śmierci jeden z jego przyjaciół iwan Prijutelj, najwybitnieszy neoromantyczny krytyk literacki, późnieszy profesor literatur słow.ańskich na uniwersytecie w Lublanie. Był on dobrym znawcą realizmu polskiego, tłumaczył wiersze Konopnickiej ze zbioru „Italia” i Młodej Polski. Działalność w tym kierunku rozwinął jednak dopiero w’ czasie pierwszej wojny światowej.

Okres słoweńskich modernistów byl jednocześnie okresem dekadencji i neoromantyzmu. Kilka przekładów' wierszy poetów Młodej Polski — Słoweńcy poznali w tłumaczeniu prozą a mianowicie w ten sposób, że były one cytowane w dyskusjach przeciwko dekadentom, prowadzo nych przez krytyków- katolickich (Lampe, Gri-vec), jako dowód rozkładu moralnego w literaturze (zdaje się, że chodziło tutaj o utwory żuławskiego i Miclńskiego). W każdym razie na początku XX wieku aż do pierwszej wojny światowej istniało duże zainteresowanie polską poezją romantyczną wśród Słoweńców-. Wtedy powstało znowu kilka poetyckich przekładów, dokonanych przez słoweńskiego parnasistę Wojsława Molcgo, późniejszego profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i członka Akademii Umiejętności w Krakowie. Jako student krakowski tłumaczył on dwa sonety krymskie (Góra Kikinejs, Cisza morska — 1906 — 19071 i napisał „Zarys rozwoju literatury polskiej” w jednym z czasopism studenckich. Później tłumaczył poemat „W Szwajcarii” Słowackiego („Lublański dzwon”), ale opuścił kilka strof. Ten przekład z polskiej poezji romantycznej był niewątpliwie najcenniejszym tłumaczeniem, mającym także duże wartości poetyckie. Szkoda, że nie ukazał się w wydaniu książkowym, jak chorwacki przekład Beneszica tej samej perły polskiego romantyzmu.

Mole tłumaczył także epilog „Irydiona” Kra sińskiego i napisał razem z kolegą, Tuduszeni Grabowskim, wiele artykułów o Krasińskim, Mickiewiczu i td. z okazji różnych jubileuszów i rocznic. Porównywując „Pana Tadeusza" Mickiewicza z innymi epopejami słoweńskimi napisał na ten temat również artykuł Iwan Lach. Un też poświęcił się później badaniu literatury czeskiej. Iwan Prijatelj zaś pisał recenzje nowych książek, ukazujących się w Polsce, informując c/ytelniKów słoweńskich o polskich nowościach poetyckich. Inny student Uniwersytetu Krukowskiego zaczął pisać ariy-ku*y kulturalno-polityczne i studia o polskich „i\ raków lukach”, których kilka przetłumacz) 1 poeta Peterlin Petrustka, do których dołączy.v się także pieśni litewskie. Wiele tych- przekładów ukazało się w periodykach „Macierzy słoweńskiej", której prezesem byl wybitny polonista pruł. llesicz, historyk literatury, wielki slawista i następca Wraża w zakresie propagandy illyryzmu. On to ogłosił drukiem wiele rozpraw naukowych o stosunkach . słoweń?ko-poi skich a zwłas/c/a o pracy Hmiia Korytko.

W tych latach ukazały się także pierwsze wydania książkowe poetyckiego przekładu „Grażyny” Mickiewicza dokonanego przez A. Ter now-cu w roku 1909. Jak dowiedzieliśmy się dopiero teraz, po ukazaniu się nowej Antologii poezji mickiewiczowskiej w r. 1943, on też przełożył całego „Pana Tadeusza”, ale przekład ten zaginął podczas pierwszej wojny światowej, gdy tłumacz znajdował się na uchodźerwie w Gorycji. W spuściżnie po nim pozostał tylko przekład „Konrada Wallenroda”, który tłumaczy, wówczas także Peterlin Petruszka. Ten drugi przekład, znaleziony wśród rękopisów, jakie pozostały po nim, nie został jeszcze wydany drukiem, zdaje się jednak, że nie stoi on na wysokości współczesnych wymagań literackich, jakkolwiek jest zapewne lepszy od przekładu Tarnowca.

Założone w tym czasie Towarzystwo Przyjaciół Polski (llesicz, Mole, Dehevec i td.» przystąpiło do nauczania języka polskiego w gimnazjum w Lublanie (Debevec). Podczas nauki czytano „Pana Tadeusza”. Może dlatego w coraz szerszych kołach słoweńskich docenia się teraz znaczenie „Pana Tadeusza”, jakkolwiek utwór ten nie został jeszcze w całości przełożony na język słoweński.

Tak jak przed wojną światową ośrodkiem stosunków słoweńsko-polskich było otoczenie Wojsława Mole, najwybitniejszego tlumac/a romantyków polskich, rak po wojnie światowej ośrodkiem wszystkich wzajemnych stosunków słowiańskich stal się prof. dr Prijatelj, uczony i poeta, tłumacz „Bugeniusza Onegina” Puszkina. Na Wszechnicy Lublańskiej wykładał on historię nowoczesnych literatur słowiańskich w epoce realizmu i neoromantyzmu. Nie zajmował się natomiast okresem romantycznym, lecz tylko literaturą z okresu realizmu, przy czym Jubił szczególnie Konopnicką,, a wykłady swe przeplatał próbkami jej utworów, przetłumaczonych na słoweński. Wykładów tych nie drukował, a z przekładów jego ukazał się w druku bodaj tylko jeden sonet. Natomiast drukował

52