1941125372

Wśród licznych, różnorodnych form działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego, zmierzającej do ustawicznego podnoszenia kwalifikacji nauczycielstwa, zwłaszcza w zakresie umożliwienia nauczycielom szkół podstawowych zdobycia wykształcenia na poziomie szkoły wyższej, szczególne miejsce zajmują instytuty pedagogiczne. Najwcześniej, bo już w 1945 roku rozpoczął działalność Instytut Pedagogiczny w Warszawie, który umożliwił słuchaczom dokończenie studiów instytutowych rozpoczętych przed wojną i w czasie wojny. Instytut Pedagogiczny ZNP w Warszawie, działający także w okresie okupacji, po wojnie był kierowany przez prof. Stefana Baleya. W 1946 roku uruchomione zostały instytuty pedagogiczne we Wrocławiu (pod kierownictwem prof. Mieczysława Kreutza) i w Katowicach (pod kierownictwem prof. Józefa Pietera)⁷.

Nauka w instytutach pedagogicznych trwała trzy lata na studiach dziennych, cztery lata na studiach wieczorowych i pięć lat w systemie zaocznym (korespondencyjnym). Instytuty przeznaczone były dla słuchaczy, którzy posiadali kwalifikacje do nauczania w szkole podstawowej oraz przynajmniej 5-letnią praktykę pedagogiczną. Absolwenci instytutów uzyskiwali prawo nauczania w szkołach średnich.

Wyższe kursy nauczycielskie i instytuty pedagogiczne umożliwiły setkom nauczycieli i pracowników administracji szkolnej zdobycie dodatkowych kwalifikacji. Swoją działalność zakończyły na początku lat pięćdziesiątych, w związku z reformą systemu kształcenia kadr nauczycielskich. Instytuty pedagogiczne w Katowicach i Opolu w 1950 roku zostały przekształcone w wyższe szkoły pedagogiczne, a wyższe kursy nauczycielskie uległy likwidacji w 1954 roku ustępując miejsca studium nauczycielskim.

STUDIA NAUCZYCIELSKIE

\

Powstanie i rozwój sieci SN w Polsce

W uchwale Prezydium Rządu z dnia 18 maja 1954 roku w sprawie ulepszenia systemu kształcenia nauczycieli szkół podstawowych i średnich czytamy: „Zgodnie z wytycznymi II Zjazdu PZPR, dotyczącymi podniesienia poziomu nauczania i wychowania, zachodzi konieczność lepszego przygotowania ideologicznego, naukowego i pedagogicznego nauczycieli oraz stwo-

⁷ Działalność instytutów związkowych doczekała się specjalnej publikacji pt. Instytuty Pedagogiczne Związku Nauczycielstwa Polskiego, pod red. B. Suchodolskiego, Warszawa 1972. W części pierwszej, zatytułowanej Działalność instytutów pomieszczono m.in. rozprawy Józefa Pietera Instytut Pedagogiczny w Katowicach (s. 129—147) i Jana Konopnickiego Instytut Pedagogiczny Zwiąż ku Nauczycielstwa Polskiego we Wrocławiu (s. 148—164).

V

71