1950082833

Rozumowanie indukcyjne (inductive reasoning) przechodzi od szczegółu do ogółu (np. "Anna jest studentką." - "Anna zdaje egzaminy." - "wszyscy studenci zdają egzaminy.").

2.    W rozumowaniu dedukcyjnym wniosek zawiera informację, która była ukryta w przesłankach ("Wszyscy studenci zdają egzaminy, zatem zdaje je także Anna."). W rozumowaniu indukcyjnym konkluzja zawiera informację, która nie była ukryta w przesłankach (jedna studentka zdaje egzaminy, ale takie rozumowanie może okazać się zawodne).

3.    Rozumowanie dedukcyjne odznacza się trafnością dedukcyjną - z prawdziwych przesłanek nie może wynikać fałszywy wniosek ("Niemożliwe, aby Anna, która jest studentką nie zdawała egzaminów."). Rozumowanie indukcyjne charakteryzuje się siłą indukcyjną - rozumowanie ma znaczną siłę indukcyjną kiedy jest mało prawdopodobne, ale nie niemożliwe, iż przesłanki są prawdziwe, a wniosek fałszywy.

Szczególną formą rozumowania dedukcyjnego są opracowane przez Arystotelesa sylogizmy kategoryczne, które składają się z dwóch przesłanek i z konkluzji. W skład sylogizmu kategorycznego wchodzą 3 terminy: termin mniejszy (subiekt wniosku -S), termin większy (predykat wniosku - P) i termin środkowy (relacja R między subiektem a predykatem). Oto przykład: "Każda wiewiórka jest ssakiem. - Każdy ssak jest istotą żywą. - Zatem każda wiewiórka jest istotą żywą." W powyższym przykładzie "wiewiórka" jest podmiotem, właściwość bycia ssakiem - terminem środkowym, a właściwość bycia istotą żywą - predykatem [por. M. Lewicka, Myślenie i rozumowanie, w: Psychologia. Podręcznik akademicki red. J. Strelau, t. 2, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000, s. 275-316],

W rozumowaniu indukcyjnym hipoteza nie wyłania się z logicznej struktury wnioskowania. Indukcja polega na postawieniu hipotezy na podstawie ograniczonych faktów i zweryfikowaniu jej w oparciu o inne dowody. Większość rozumowań naukowych ma charakter indukcyjny [por. P. G. Zimbardo, s. 413-414],

MYŚLENIE PRELOGICZNE vs LOGICZNE

Myślenie prelogiczne (prelogical thinking) nie liczy się z prawami logiki, dopuszcza kontrasty, kieruje się racjami emocjonalnymi, dominantami treściowymi i ubocznymi asocjacjami.

Ten typ myślenia występuje u małych dzieci i u osób z zaburzeniami psychicznymi.

Myślenie logiczne (logical thinking) przebiega zgodnie z prawami logiki. Obserwujemy w nim wyraźne uczłonowanie sekwencji myśli i ich wzajemnych relacji [por. W. Szewczuk, s. 163-165].

MYŚLENIE KONKRETNE vs ABSTRAKCYJNE