2181687010

Walerian Mąka, Śmigus dyngus, rzeźba w drewnie polichromowana. Rozdżalów. woj. chełmskie.

10. Chodzenie po dyngusie

Informator: Stefan Małyska (inne dane jak poprzednio).

Chłopaki, takie małe szkolniki, to w Wielku Niedziele w wieczór chodziły po dyngusie. To takie kolędniki sie nazywały. Miały dzwunek taki i dzwuniły tak, dyn, dyn, dyn. No ji tam sie zebrało pińću, zaleia jako tam grupa sie ubrała i chodziły po podoknhi. Przyszły, to nie szły do mieszkania, tylko pod "'oknem śpiwały:

My chodziemy po dy ngusie /: i śpiwamy “o Jezusie:/.

"OJezusie i "o synie,

/: kto w Boga wierzy, to nie zginie:/.

W Wielki Cwartek, w Wielki Piątek /: cierpiał Pan Jezus za nas smutek :/.

7m nas smutek, za nas rany,

/: bo żeśmy wszyscy chrześcijany :/.

A jak kto nie dał jaj ów, jak ta nie wyniesła któro kobita, gospodarz który, to na ^uostatku mu śpiwały tak:

W ty chałupce gołodupce, nic nie maju, w górki /sraj u J.

Ji choda! Ji taka była granda. Takie grupy latajo po Borkowie do dziś.

11. Jajorze

Informator: Michalina Kochańska (inne dane jak wyżej).

W Wielgu Niedziele chodziły śpiewaki -jajorze sie nazywały. Śpiewały za oknami i dawało sie im jajka. A ony wpadały wtedy gdzie panny były i lały. Śpiwały takie różne:

Gospodarzu, czy wy śpicie, wasza krowa stoji w życie.

Jak do baby to sie pchocie, a krowie jeść, to nie docie.

Albo:

Padnę pannę, w domu macie, wesela sie spodziewacie, ładna panna jak kwiat róży, wyniesie nam kosz jaj duży.

Takie przyśpiewki były.

*

12.    Świąteczne oblewanie

Informator: Janina Bartnik (inne dane jak wyżej)

W Wielki Poniedziałek to do dnia już latały chłopaki i obliwały. Za oblanie dziewczyny dawały chłopakom pisanki. Pamiętam, że jak złapały dziewczynę, zaprowadziły pod studnie, to jo do suchy nitki! A to było zimno wtedy. Zlały ju, że nie udem.

Ale każda wyglądała, żeby choć do nij przyszli chłopaki jo oblać, bo i traczy to za nic jo by mieli. Kiedyś to wielki zaszczyt był jak dziewczynę oblewały chłopaki. Nieraz to ji trzy, cztery razy trzeba było sie przebierać.

Oblewały też ji w mieszkaniu. A czasem matka wyszła i mówiła: - chodźla, chodźta, oblejta, to może będzie lepij rosła!

13.    Kolędowanie z pasyjką

Informator: Stefan Małyska (inne dane jak poprzednio).

W Wielki Poniedziałek kolędniki chodziły z pasyjko. W pięciu tam młodych takich chłopaków, to już takie podlotki.

chodziły od chałupy do chałupy i śpiwały: "Chrystus zmartwychwstaje" albo "Wesoły nam dziś dzień nastał". Śpiwały cało pieśń. Ji dawały jem jaja. Chodził dziad tak zwany z ko-sem i zbirał te jaja. I jak obysły cało wieś, to sie dzieliły temi jajami. Dziad łrył w takij jesionce, a inni ubrani byli normalnie.

14. Huśtawki wielkanocne

Informator: Michalina Kochańska (inne dane jak poprzednio)

Dawno, dawno to na drzewach robione były huśtawki. Takie diun drągi i tam w górze na gałęzi było tak przymocowane. I stawało sie we dwoje i sie przykręcało, a to sie rozdymało. I śmy sie huśtały. To zawsze na Wielkanoc śmy chodziły na takie huśtawki. Wiesie tam taka huśtawka była.

15. Gaik z Borkowa

Informator: Stefan Małyska (inne dane jak poprzednio).

Większe dziewczyny to w cały Przewodni Tydzień (od Wielkiego Poniedziałku do Przewodni Niedzieli) chodziły z gaikiem. Miały toku gałuńi świrkowo. Była wstunzkami ubrano, to środku obrazek był Pana Jezusa, albo Matki Boskiej powiesony [i śpiewały}:

1.    My z gajikiem wstępujamy, sceścia, zdrowia wam zycamy,

Gajiku zieluny, pięknieś ustrojuny, dobrze a sie chodzi, bo ci sie tak godzi.

2.    My z gajikiem do gospodorza,

zęby mu sie rodziły te wszelakie zboża.

Gajiku...

3.    My z gajikiem do gospodyni.

76