223428074

133

Recenzje

odmiany praca C. T. Stewarta jr. stanowi ostrą krytykę tych koncepcji, przy czym w konkluzji autor podważa sensowność takich prawidłowości. Również, jeśli chodzi o optymalną wielkość miast, B. Shindman relatywizuje zagadnienie, mówiąc o różnych optimach dla różnych typów miast.

O ile tematyka pierwszych ośmiu części obracała się wokół zagadnienia funkcji miast i ich sieci, o tyle w częściach następnych zestawiono prace dotyczące wewnętrznej struktury miast, poczynając od zagadnień użytkowania z i e-m i w miastach i stosowanych przy ich badaniu technik kartograficznych (prace H. Hoyta, H. Bartholomew i W. A. Applebauma).

Z kolei problem teorii struktury przestrzennej miast zilustrowano kapitalną pracę C. D. Harrisa i E. L. Ullmana o istocie miast, uzupełniając ją rozważaniami C. C. C o 1 b y o dośrodkowych i odśrodkowych siłach w geografii miast i pracą R. U. Ratcliffa o czynnikach ekonomicznych oddziałujących na kształtowanie się struktury przestrzennej miast.

Charakterystykę wybranych elementów rozpoczęto od transportu, uznając ten czynnik za wiodący w różnicowaniu funkcjonalno-przestrzennym miast. Wprawdzie współczesne miasta amerykańskie rewolucjonizowane są przez budowę autostrad, jednakże zacytowano tu dwie prace o kolei w wielkich miastach — S. H. Beavera i H. M. Mayera, a także studium E. J. Taaffego o transporcie lotniczym.

Osobno uwzględniono problematykę portów, cytując pracę G. G. We i-g e n d a o ich zasadniczych elementach, pracę F. W. Morgana o zapleczach portów i R. S. Thomana o strefach wolnocłowych.

Kolejna część dotyczy czynnika handlowego. Przedrukowano tu dziś już klasyczną pracę M. J. Proudfoota z roku 1937 o strukturze przestrzennej handlu detalicznego w wielkich miastach amerykańskich. W dalszych dwu wyjątkach z obszernej pracy R. U. Ratcliffa zapoznano czytelnika ze współzależnością między handlem a innymi gałęziami gospodarki narodowej w miastach. Rosnącej roli centrum odpowiada wzrost prac na temat tej specyficznej dzielnicy, ogniskującej życie gospodarcze miasta. Dla przykładu przytoczono tu studium R. E. M u r p h e g o i J. .E. V a n c e’a jr. o wyznaczaniu granic śródmiejskiego ośrodka interesów. Ponadto zamieszczono przedruk pracy D. L. F o 1 e y a o codziennym napływie ludności do centrum, a wreszcie pracy H. Hoyta o pe-ryferycznych centrach sklepowych, przeznaczonych dla obsługi ludności spoza miasta.

Osobną część poświęcono przemysłowi, temu głównemu czynnikowi miastotwórczemu, którego zapotrzebowanie terenowe omawia D. A. M u n c y. Praca R. L. W r i g 1 e y a jr. dotyczy dzielnic przemysłowych miast jako nowo rozwijających się jednostek o odrębnej strukturze i organizacji.

Dalszym odrębnie potraktowanym elementem struktury przestrzennej miast jest mieszkalnictwo. Zacytowana tu praca H. Hoyta poświęcona jest strukturze społeczno-przestrzennej dzielnic mieszkaniowych miast amerykańskich, a praca G. W. Hartmana i J. C. Hooka problemowi mieszkań, nie odpowiadających standardom mieszkaniowym.

Z kolei zajęto się zagadnieniem strefy podmiejskiej, zamieszczając w tej części cztery prace: ogólne, wczesne studium G. S. Wehrweina o strefie podmiejskiej, C. D. Harrisa o osiedlach satelitycznych w USA, C. F. K o h n a o satelitach Chicago i C. R. Hayesa o wpływie linii kolejowych na rentę gruntową.

Ostatnie dwie części dotyczą zagadnień dość wyspecjalizowanych — zaopatrzenia miast w wodę (praca J. R. Borcherta) i obsza-