2711905942

183

wojny światowej , przystępując prawie od pierwszych jej miesięcy do bezpardonowej walki z okupantem, nie bacząc na straty i własne życie.

ZAKOŃCZENIE

Powstanie w 1931 r. Stronnictwa Ludowego, jako jedynej chłopskiej organizacji politycznej było sfinalizowaniem i ukoronowaniem wieloletnich dążeń i tendencji integracyjnych występujących praktycznie od początków istnienia zorganizowanego ruchu ludowego. Tendencje te zawsze najsilniejsze były w tzw. "dołach" organizac j i, a praktycznie wśród mas chłopskich, które w rozbiciu ruchu ludowego i kontrowersjacn między jego przywódcami dopatrywały się podstawowych przyczyn małej efektywności polityki chłopskich stronnictw, skuteczności zamachów na prawa obywatelskie i niezrealizowania podstawowych reform, jakie spodziewano się uzyskać w niepodległej Polsce.

Wśród ludowców powiatów ropczyckiego i dębickiego często odzywały .się głosy o konieczności położenia kresu rozbiciu, głosy wychodzące od działaczy i członków wszystkich stronnictw i ugrupowań chłopskich. Z pewnością były one w swych intencjach szczere, nie dyktowane względami spektakularnymi .W fakcie zjednoczenia rzesze członkowskie i masy chłopskie u-patrywały jedną z podstawowych dróg przejęcia władzy i utworzenia rzeczywistych rzędów ludowych. Dlatego też w ukształtowanych w wyniku przewrotu majowego warunkach politycznych, nacisk oddolny był niebagatelnym czynnikiem wpływającym na ewolucję taktyki ruchu ludowego.

Konsekwencję zjednoczenia było także pewnego rodzaju przesunięcie się punktu ciężkości z wyżyn tzw. "wielkiej polityki", polityki "elitarnej" w kierunku działalności masowej, której naciski i wpływy na koło kierownicze Stronnictwa stawały się coraz widoczniejsze. Wyeliminowanie zaś z terenu wsi jednej z podstawowych platform walki politycznej, jaką była rywalizacja wewnętrzna, pozwoliło skoncentrować uwagę na najistotniejszych problemach społecznych i politycznych kraju. Zaistniały równocześnie -warunki do umocnienia się świadomości klasowej chłopów, a tym samym konieczność klasowego określenia się przywódców ruchu ludowego.

Uwidoczniło się to bardzo wyraźnie w przebiegu tzw. "po;vstania ropczyckiego" , które wskazało na istnienie silnej solidarności chłopskiej, gotowości do czynnego przeciwstawienia się zamachom na żywotne prawa gospodarcze, społeczne i polityczne. Chociaż bezpośrednim pretekstem do wy-

^07

Por. M. 3embenek, Z problemów walki ruchu ludowego na Rzeszow-szczyźnie o narodowe i społeczne wyzwolenie w czasie okupacji hitlerowskiej. Ruch ludowy na Rzeszowszczyżnie..., s. 121-145; Z zagadnień współpracy radykalnych ludowców z Polskę Partię Robotniczą w okresie okupacji. Tamże, s. 321-326; Wspomnienia ludowców z Niedźwiady.

129