2918586969

Zeszyty PRASOZNAWCZE

Kraków 2006    R. XLIX, nr 1-2 (185-186)

KAZIMIERZ WOLNY-ZMORZYŃSKI

fotograficzne gatunki dziennikarskie, próba typologii

W dziejach komunikacji społecznej wyróżnia się epokę oralną, werbalną, wizualną¹. Mamy za sobą epokę oralną - kiedy rozmowa ograniczała się do kilku, a nawet kilkunastu, czy kilkuset uczestników. Trwa epoka werbalna - utrwala się słowa, zapisuje je, drukuje, rozpowszechnia, dzięki czemu rozszerza się krąg tych, którzy zapoznają się z opiniami przedyskutowanymi w węższym gronie². Z epoką werbalną rywalizuje epoka wizualna, w której znaczenie w komunikacji międzyludzkiej zyskuje obraz. Jedną z jej odmian jest fotografia-jej wariant zaś „fotografia dziennikarska”³ jest w epoce wizualnej jednym z ważniejszych gatunków dziennikarskich, bowiem pokazuje rzeczywistość, o której mówią dziennikarze. To właśnie fotografia dziennikarska przyciąga uwagę odbiorców. Nie musi przedstawiać sensacyjnego zdarzenia. Wystarczy, że je potwierdza, stając się ilustracją słowa pisanego.

Zaprezentowany w książce „Gatunki dziennikarskie. Specyfika ich tworzenia i redagowania” Wojciecha Furmana, Andrzeja Kaliszewskiego oraz Kazimierza Wolnego-Zmorzyńskiego podział dziennikarstwa na rodzaje i gatunki wywodził się, tak pod względem koncepcyjnym, jak i terminologicznym, z tradycji literatury pięknej⁴, a przede wszystkim wzorowany był na arystotelesowskim podziale rodzajów i gatunków literackich. Wskazano tam, wśród wielu gatunków, wyłącznie na następujące gatunki fotograficzne: infografię, fotoreportaż, pictorial, ale pominięto wiele innych, istotnych, które występują na co dzień w gazetach czy portalach internetowych (fotografię prasową, fotokronikę, fotomontaż).

Zc względu na miejsce publikacji ustalono następującą klasyfikację rodzajów dziennikarskich:

- prasowy (ogólnie pojęta publikacja w prasie, tj. gazety i czasopisma drukowane);

1

Por. P. S z t o m p k a: Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005, s. 12.

2

- Tamże.

3

Dziękuję dr Wiesławie Woźniak z Katedry Politologii UMCS za sugestie dotyczące nazwy „fotografii dziennikarskiej” jako gatunku.

4

Por. W. Furman, A.Kaliszewski, K. Wolny-Zmorzynski: Gatunki dziennikarskie. Specyfika ich tworzenia i redagowania, Rzeszów 2000, s. 26-31.