3576901518

wyróżniają się Zjednoczone Emiraty Arabskie z dynamiką wzrostu na poziomie 10,2% odnotowaną w 2006 roku¹.

Wpływ na tak szybki rozwój regionu ma kilka czynników. Dwa jednak traktować można jako główne. Po pierwsze, kraje GCC należą do grona największych eksporterów ropy i gazu na świecie. W ostatnich latach zmiany cenowe na rynku tych surowców były dla dostawców bardzo korzystne. W przypadku ropy średnioroczne ceny kształtowały się następująco (w USD): 35 w roku 2004, 53 w roku 2005 oraz 65 w roku 2006. Zgodnie z szacunkami IMF łączne przychody ze sprzedaży ropy zrealizowane przez 10 największych eksporterów z Bliskiego Wschodu osiągnęły poziom 500 mld USD^{1 2}. Z tego, na kraje GCC przypada 400 mld USD^{3 4}.

Hossa na rynku ropy spowodowała znaczny wzrost bogactwa tego regionu. W odróżnieniu jednak od lat siedemdziesiątych, kiedy także te kraje pozytywnie odczuły zmiany cenowe na rynku ropy, strumień środków pieniężnych został skierowany głównie na rynki krajowe, bądź zaangażowany w obszarze MENA czyli Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Jest to drugi z wyróżnionych czynników.

Do 11 września 2001 roku większość środków wygospodarowanych w krajach Bliskiego Wschodu kierowana była przez arabskich inwestorów na rynki europejskie lub do Stanów Zjednoczonych, ewentualnie w region Azji Południowo-Wschodniej. Zmiany polityczne i pogorszenie wizerunku arabów' w zachodnich społeczeństwach zbiegły się ze wyrastającą płynnością i stabilnością na rodzimych rynkach³. Po części niejako z przymusu, w znacznej mierze natomiast na skutek dostrzeżenia potrzeb i potencjału rodzimych gospodarek, zaczęto inwestować głównie w omawianym regionie geograficznym. Warto w tym miejscu uświadomić sobie fakt. że inwestycje na szeroką skalę we własnych krajach są dla wielu arabskich kwestorów stosunkowo nowym obszarem działalności.

Z racji znacznych wpływów z eksportu, w' pierwszej fazie inwestycje mogły być finansowane z własnych zasobów. Jednak wraz z rozwojem rynku realizacja projektów dotyczących nieruchomości lub infrastrukturalnych wymagała korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania. Dało to impuls do rozwoju i szerszego wykorzystania technik finansowania odpowiadających wymogom szari’atu. W początkowym etapie korzystano jednak głównie z konwencjonalnego długu i kapitału udziałowego. Dopiero w ostatnim okresie pojawiły się transakcje finansowane w większości lub wyłącznie za pomocą technik finansów islam-

Bogactwo zasobów ropy i gazu można określić jako zbawienne dla gospodarek krajów GCC. Niesprzyjające warunki klimatyczne, brak urodzajnych gleb czy zapóźnie-nie w rozwoju cywilizacyjnym i związane z tym braki infrastruktury nie sprzyjają bowiem rozwojowi innych działów gospodarki. Rządzącym taka sytuacja nie •dpowiada. W całym regionie podejmowane są działania zmierzające do obniżenia uzależnienia od dochodów uzyskiwanych z ropy

1    gazu. Przykładowo w Omanie w sformułowanej w 1996 roku Vision 2020 Charter wyznaczono sobie jako cel zmniejszenie udziału dochodów z ropy z ponad 40% PKB do poniżej 10%, natomiast dla gazu odpowiednio z 10% w 1996 roku do poniżej 1% w 2020 roku. Gospodarka Kuwejtu także mocno jest uzależniona od dochodów ze sprzedaży ropy. W 2005 roku sektor paliwowy odpowiadał za 30% PKB, natomiast w 94% był źródłem wpływów do budżetu państwa . Podobnie w ZEA sektor paliwowy odpowiada w 2005 roku za ok. 30% PKB⁵.

Sposobem na realizację wspomnianych planów jest aktywizowanie innych działów gospodarki. W szczególności dotyczy to rozwoju branży turystycznej oraz usług finansowych^{6 7} . Realizowane są na ogromną skalę projekty inwestycyjne. Przykładowo, w Bahrajnie w 2004 roku powstał tor do wyścigów formuły 1, zrealizowano projekty: Two Seas warty ponad 3 mld USD (sztuczna wyspa wraz z ulokowanymi na niej luksusowymi rezydencjami, szkołami, szpitalem, hotelami, centrami handlowymi)*, Amwaj Islands warty 1,5 mld USD⁸, czy Bahrain Investment Wharf za około

2    mld USD (szereg działań inwestycyjnych poprawiających atrakcyjność Bahrajnu dla inwestorów zagranicznych)¹*. Z kolei w Katarze prestiżową inwestycją jest wart 2,5 miliarda dolarów The Pearl Qatar. Podobnie jak wcześniejsze inwestycje dotyczy sztucznie usypanej wyspy z całkowitym wyposażeniem przeznaczonym dla 40.000 osób".

Słoneczne dni przez cały rok, umiarkowanie wysokie temperatury sprzyjają rozwojowi turystyki. Budowane są wille i hotele. Społeczeństwa regionu GCC nie należą jednak do bogatych, więc w znacznej mierze bazuje się na inwestorach zagranicznych. Dla zwiększenia atrakcyjności regionu dokonano zmian prawnych liberalizujących naby-

NR 61/2007

1

¹    The region ’s economic oullook for 2007, http://www.menafn.com (25.02.2007).

2

²    Doubls lurk in theforest ofcranes, (w:l The 2006 Guide lo Opportunilies in Middle East Real F.stale, "Euromoney" September 2006, s. 5.

3

* 'ihe region s economic oullook for 2007, http://www.menafn.com (25.02.2007).

4

Perntckely inuestors, |w:l United Arab F.mirates: front fast to steady, "Euromoney" May 2006, s. 16.

5

   http://centralbank.ae/pdf/StatBull/SBull-q3-2006.pilf.

6

   Cbanging tbe sbape of success, [w:] The 2006 Guide to Opportunilies in Middle Fast Real Fstate, "Euromoney" September 2006, s. 4.

7

   Project: Two Seas (S3bn island project), http://skyscrapercity.com (14.02.2007).

" http://www.bahiw'com (14.02.2007).

8

" http://www.thepearlqatar.com/SubTemplatel.aspx?[D-l65&MII>115 (27.02.2007).

ŚWIAT NIERUCHOMOŚCI