369584389

- II-

Wstęp

Te trzy teorie wzajemnie uzupełniają się, służąc wyjaśnieniu m.in. zjawisk, które składają się na funkcjonowanie korporacji. Teoria dynamicznej równowagi Johna Nasha pozwala sformalizować samo pojęcie strategii oraz wkomponować do modelowania strategii złożoną zależność między wielokryterialną funkcją celu a działaniami podejmowanymi dla osiągnięcia tych celów. Teoria gier ekstensywnych z niedoskonałą pamięcią, stworzona przez Reinharda Seltena, bazując na rozróżnieniu na gry ekstensywne i oraz podrzędne w stosunku do nich gry znormalizowane, pokazuje że złożone systemy społeczne mogą w długim okresie zachować ciągłość przy jednoczesnych zmianach szczegółowych reguł swego funkcjonowania. Ciągłość ta może być zachowana nawet wtedy, kiedy uczestnicy systemu społecznego nie potrafią już odtworzyć łańcucha zdarzeń, który doprowadził ich do aktualnej sytuacji. Wreszcie teoria gier z niedoskonałą informacją Johna Harsanyi’ego pozwala sformalizować zarówno proces chwilowego kształtowania się reguł gry podrzędnej w stosunku do gry ekstensywnej, jak również zjawisko naśladownictwa prowadzącego do wzajemnego podobieństwa między strategiami działania. Połączenie teorii Nasha oraz Harsanyi'ego pozwala z kolei określić, czym w praktyce jest dynamiczna równowaga. Jest ona oparta na pewnym określonym stopniu przewidywalności konsekwencji własnych działań i jednocześnie przewidywalności otoczenia, w jakim jest realizowana indywidualna strategia.

Spinając w spójną całość trzy ww. teorie gier, model strategii korporacyjnych rozwijany w niniejszej książce zakłada, że funkcjonowanie korporacji w długim okresie jest grą ekstensywną Seltena o niedoskonałej pamięci. Gra ta jest normalizowana w danym punkcie czasu i przestrzeni w czterech równoległych płaszczyznach: gry rynku kapitałowego (CM), gry ładu korporacyjnego (CG), gry rynków produktowych (PM) oraz gry społecznej odpowiedzialności (SE). Każda z nich jest rozgrywana jako chwilowo znormalizowana gra podrzędna tej samej, długofalowej gry ekstensywnej. Gra ekstensywna odbywa się w warunkach niedoskonałej pamięci gry, tzn. żaden z uczestników żadnej z gier nie jest w stanie określić dokładnie sekwencji zdarzeń i zależności przyczynowych, jakie doprowadziły grę do danego punktu. Każda z gier podrzędnych jest grą Harsanyi'ego z niedoskonałą informacją, o zróżnicowanym stopniu kooperacyjności, przy udziale chwilowo skończonego, lecz zmieniającego się w czasie zbioru graczy.

W oparciu o model przeprowadzono badania jakościowe oraz ilościowe. W zakresie badań jakościowych przeprowadzono porównawczą analizę przypadków dwóch firm z sektora paliwowo-energetycznego: największej na świecie Royal Dutch Shell oraz - czterdziestej siódmej pod względem wielkości - Israel Corporation. Celem badania jakościowego było określenie, czy w danym sektorze mamy do czynienia z istotnym zróżnicowaniem pomiędzy decyzjami inwestycyjnymi korporacji stosunkowo dużych i stosunkowo małych, zarówno z punktu widzenia treści tych decyzji, jak i sposobu ich podejmowania. W badaniach tych przyjęto hipotezę różnicową pozytywną, zgodnie z którą proces podejmowania i treść decyzji inwestycyjnych największej korporacji w sektorze, gdzie mogą występować korzyści skali, jest istot-