396945253

zarządzania (przedsiębiorcy) gospodarstwem leśnym. Towarzyszyło temu powołanie własnego zarządu gospodarstwa, sporządzanie dla niego odrębnego planu finansowo-gospodarczego, wprowadzenie księgowości podwójnej (kupieckiej), a w jej ramach bilansu oraz rachunku zysków i strat. Nie miało ono jednak własnej osobowości prawnej, gdyż podobnie jak gospodarstwo brutto stanowiło jednostkę prawa budżetowego. Innymi słowy, jego gospodarka finansowa była regulowana przez ustawę budżetową. Tak zorganizowane i funkcjonujące gospodarstwo nazwano „własnym gospodarstwem” lub „gospodarstwem usamodzielnionym”. Z uwagi zaś na rozwiązania ekonomiczno-finansowe, które polegały na powiązaniu z budżetem wynikiem netto (wpłata całości lub części zysku do budżetu, a w przypadku straty jej wyrównanie przez budżet) zostało ono określone jako „gospodarstwo netto” lub „gospodarstwo budżetowane netto”, lub ogólnie jako „zakład budżetowy.

Największy stopień samodzielności, aktywności i odpowiedzialności za wyniki swojego działania ma gospodarstwo leśne zorganizowane w formie przedsiębiorstwa. Odwołując się do ogólnej definicji możemy powiedzieć, że państwowym przedsiębiorstwem leśnym jest samodzielna, samofinansująca się i samorządna jednostka organizacyjna gospodarki leśnej, posiadająca osobowość prawną, wyposażona we własny majątek oraz zarządzana i reprezentowana przez własne organy (Boć 2000). Przedsiębiorstwo nie jest już przedstawicielem administracji leśnej, jego dochody nie wchodzą do budżetu państwa, działa we własnym imieniu oraz gospodaruje wydzieloną i powierzoną mu w zarząd i użytkowanie częścią majątku narodu w postaci lasu. Jest natomiast właścicielem majątku obrotowego oraz infrastruktury technicznej (Móhring, Riiping 2008). Wymienione cechy przedsiębiorstwa kształtowane były stopniowo w miarę rozwoju państwowej własności leśnej oraz przyjętych systemów społeczno-gospodarczych. Dlatego w literaturze brak jest jednej uniwersalnej definicji nie tylko przedsiębiorstwa leśnego, ale przedsiębiorstwa w ogóle i to nie tylko w piśmiennictwie krajowym, ale także międzynarodowym. Świadczą o tym przedstawione niżej charakterystyki kilku przedsiębiorstw.

Obecnie faworyzowaną formą lasów państwowych w Niemczech jest tzw. zakład prawa publicznego, w którego ramach może występować znaczne zróżnicowanie szczegółowych rozwiązań organizacyjno-funkcjonalnych gospodarstwa leśnego. Tę formę przyjęły już w 2005 r. Bawaria oraz Dolna Saksonia, a w późniejszych latach jeszcze trzy landy (Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia Anhalt oraz Turyngia). Rozwiązanie bawarskie uznaje się za wzorcowe z uwagi na jego kompleksowe ujęcie wszystkich spraw organizacyjno-funkcjonalnych gospodarki oraz państwowej administracji leśnej.

12