4442198766

które w analogiczny sposób odzwierciedlają wahnięcia w temperaturze cieczy czy w ciśnieniu gazu. Są to wszystko układy zjawisk powstające w drodze transformacji jednych procesów na procesy innego rodzaju, np. zmian temperatury na ruchy słupka rtęci w termometrze, z tym, że oba szeregi zjawisk przebiegają w stałej odpowied-niości. Dlatego właśnie można powiedzieć, że jedne, w naszym wypadku wahnięcia słupka rtęci, odzwierciedlają drugie, tj. zmiany temperatury. Zgodnie z wynikami badań Adriana, w podobny sposób odzwierciedla też mózg bodźce zewnętrzne, mianowicie wytwarzając takie konfiguracje impulsów, które stanowią nerwowe odpowiedniki danych bodźców.

Dla ścisłości należałoby jednak nadmienić, że odzwierciedlanie nerwowe również bardzo różni się od tego „odzwierciedlania , z jakim mamy do czynienia przy aparatach fizycznych. Jest ono procesem organicznym, narzędziem utrzymywania równowagi żywego organizmu, tzn. jest rządzone prawami swoistymi dla żywej przyrody i nie daje się sprowadzić bez reszty do mechanicznego „odzwierciedlania”, zachodzącego w przyrodzie martwej i wyzyskiwanego przez człowieka dla celów fizykalnego pomiaru zjawisk.

3. Odzwierciedlanie bodźców i odzwierciedlanie właściwości przedmiotów. Badania Adriana świadczą więc, że nerwowe odzwierciedlanie nie jest ani fikcją, ani przenośnią polegającą na wczuwaniu świadomości w korę mózgową, ale stanowi bardzo realną czynnosc układu nerwowego. Mamy pełną podstawę do twierdzenia, ze procesy odbioru bodźców posiadają swoisty „aspekt odzwierciedlający , który stanowi ich rzeczywistą właściwość i jest dostępny badaniu Metodami przyrodniczymi.

W tym miejscu jednak należy powrócić do pewnej wątpliwości, poprzednio tylko wspomnianej (por. str. 119—121): czy wywody Adriana można wyzyskać dla wyjaśnienia, na czym polega — z fizjologicznego punktu widzenia — odzwierciedlanie właściwości przedmiotów ? Przypomnijmy sobie, że „odzwierciedlanie , ^w znaczeniu, jakie temu terminowi nadaje Adrian, jest wytwarzaniem przez układ nerwowy konfiguracji impulsów odpowiadających b o d ź-

125