4989292129

sposób będzie ona wykorzystywana, może pełnić funkcję źródeł, opracowań i pomocniczych danych. Gdy przedmiot badań lub rodzaj wykorzystywanej literatury nie pozwala na precyzyjne rozróżnienie tych trzech grup, wówczas mówi się o dwóch kategoriach: źródłach i /lub literaturze przedmiotu.

Prowadząc badania naukowe zawsze należy dać pierwszeństwo źródłom, jeśli chodzi o stronę merytoryczną, one bow iem bezpośrednio w skazują na przedmiot materialny badań. Jeśli są to źródła obcojęzyczne, to bezwzględnie należ}' opierać się na tekstach oryginalnych, nie zaś na tłumaczeniach, które mogą posłużyć jedynie, jako pewnego rodzaju ułatwienie w rozumieniu treści.

Oprócz źródeł badacz ma prawo i obowiązek czerpać z całego dotychczasowego stanu badań, czyli z opracowań, których treść bezpośrednio związana jest z przedmiotem materialnym ujętym pod kątem zbliżonym do badań prowadzonych w doktoracie²⁰.

To, jaką rolę będzie pełnić literatura w pracy promocyjnej zalety od charakteru pracy. W opracowaniach porządkujących czy teoretycznych jest ona zasadniczym lub wyłącznym źródłem informacji. Z kolei w pracy zmierzającej do sprawdzenia określonych tez literatura stanowi tylko punkt wyjścia. Umożliwia sformułowanie problemu, określenie jego zakresu, dobór metod badawczych. Oczywiście jest ona też wykorzystywana w końcowej fazie pracy, w której stanowi podstawy sprawdzenia hipotez empirycznych. Literaturę można podzielić na:    zwartą i

czasopiśmienniczą. Pierwsza obejmuje podręczniki, monografie i inne opracowania. Drugą stanowią artykuły publikowane w czasopismach fachowych²¹.

Na końcu należałoby wyróżnić jeszcze literaturę pomocniczą, ponieważ każdy badacz i naukowiec korzysta z dorobku naukowego poprzednich pokoleń. Jest więc zrozumiale, że pisząc doktorat należy korzystać z całego zasobu zdobytej wiedzy. Nie oznacza to jednak, że wszystkie wykorzystane publikacje należy zamieszczać w bibliografii. Odnotowuje się tylko te pozycje, które bezpośrednio zw iązane są z dziedziną, w zakresie której pisany jest doktorat.

Zbędnym jest umieszczanie w bibliografii pozycji, które mają jedynie charakter narzędziowy', jak np. encyklopedia powszechna.

Drugim, obok literatury’, rodzajem materiałów wykorzystywanych w pracach doktorskich są materiały empiryczne. Można je podzielić na: materiały gotowe, materiały pochodzące z badań własnych autora pracy.

W grupie materiałów gotowych ze względu na źródło ich pochodzenie wyróżnia się dwie podgrupy. Pierwszą stanowią statystyki publikowane w rocznikach statystycznych i innych zbiorczych opracowaniach statystycznych. Do grupy drugiej należą dokumenty znajdujące się w biuletynach informacyjnych przedsiębiorstw i instytucji.

Nowym i ważnym źródłem informacji są źródła internetowe". Często zadawane są pytania np.: jak je opisać? jakie elementy powinny znaleźć się w przypisie? Przypis do publikacji w czasopismach elektronicznych powinien zawierać (wersja pełna):

•    imię i nazwisko autom (autorów),

•    tytuł artykułu i jego podtytuł (jeśli istnieje),

•    nazwisko tłumacza,

•    „tytuł czasopisma",

•    numer tomu, (z ewentualnym zaznaczeniem nowej serii),

•    rok,

•    numer lub zeszyt,

•    (data aktualizacji lub data ostatniej wizyty na stronie).

W wersji skróconej, w przypisie koniecznie trzeba podać adres strony internetowej (URL), autora, tytuł materiału i inne elementy pozwalające zidentyfikować źródło informacji.

²⁰    M. Chmielewski, Poradnik doktoranta, op. cit., s. 46 - 48.

²¹    T. Mendel, Metodyka pisania prac doktorskich, op. cit., s. 53.

²²    B. Bednarek-Michalska, Ocena jakości informacji elektronicznej. Pułapki sieci http://www.ebib.info/2007/86/a.php?bednarek