5224571822

Pomorski Przegląd Gospodarczy

Elektrownia jądrowa a elektrownia konwencjonalna

W części energetycznej, czyli dotyczącej samego procesu wytwarzania energii elektrycznej, elektrownia jądrowa niczym nie różni się od elektrowni konwencjonalnej. W tych ostatnich źródłem ciepła niezbędnego do wytworzenia pary wodnej do napędzenia generatorów elektryczności jest spalanie węgla kamiennego lub brunatnego, gazu, ropy naftowej czy biomasy, a także skoncentrowane ciepło Słońca. W elektrowniach jądrowych źródłem tego ciepła jest reaktor jądrowy. Jakie są istotne różnice pomiędzy elektrowniami jądrowymi a konwencjonalnymi?

Po pierwsze - energetycznego reaktora jądrowego nie da się szybko wyłączyć, dlatego w pobliżu elektrowni jądrowej musi znajdować się duży zbiornik wodny do szybkiego odprowadzenia ciepła z reaktora, jeśli z jakichś powodów nie może być ono użyte do generowania energii elektrycznej. Także dlatego elektrownie jądrowe mają dostarczać energię elektryczną o ciągłej i stałej mocy. Po drugie - obecne wymagania prawne narzucają konieczność lokalizowania elektrowni jądrowej w miejscach spełniających wiele wymogów środowiskowych. Na przykład z dala od dużych skupisk ludzi - w związku z koniecznością przygotowania szczegółowych planów na wypadek (bardzo mało prawdopodobnej) awarii reaktora, w wyniku której mogłoby dojść do uwolnienia do środowiska elementów radioaktywnych. Po trzecie - zużyte paliwo jądrowe jest wysoce radioaktywne i musi być najpierw składowane na terenie elektrowni (oczywiście odpowiednio zabezpieczone) w celu jego schłodzenia przez okres 30-50 lat, a potem bezpiecznie składowane na stałe; może być też przetwarzane - wtedy schłodzenie trwa krócej (do trzech lat po usunięciu go z reaktora). Po czwarte - konieczne jest zapewnienie ochrony fizycznej i radiologicznej samej elektrowni oraz całego cyklu technologicznego związanego z przewozem zarówno świeżego, jak i wypalonego i schłodzonego paliwa jądrowego do składowiska lub przerobu. Świeże paliwo jest zupełnie nieszkodliwe ze względu na niską radioaktywność, ale istnieje groźba jego przechwycenia przez terrorystów; paliwo wypalone i schłodzone stanowi zaś wysokie zagrożenie radiologiczne dla ludzi. Koncentracja uranu-235 w świeżym paliwie jądrowym nie jest wystarczająca do wywołania samorzutnej eksplozji jądrowej, dlatego reaktor nigdy nie zamieni się w bombę atomową. Niemniej dalsze wzbogacenie uranu przez terrorystów mogłoby posłużyć jako etap do konstrukcji takiej bomby.

Niewiele państw na świecie umie produkować wzbogacone w U-235 paliwo jądrowe lub przerabiać to wypalone. Sam proces wzbogacania oraz rynek stosunkowo niedrogiego wzbogaconego uranu podlegają ścisłej kontroli międzynarodowej, nadzorowanej przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (IAEA) w Wiedniu. W Europie jedynym właścicielem tego ściśle reglamentowanego towaru jest agencja EURATOM. Prawidłowo działająca elektrownia jądrowa nie wnosi praktycznie żadnego dodatkowego wkładu do promieniowania naturalnego w jej otoczeniu. Wymagania co do bezawaryjności i bezpieczeństwa energetycznych reaktorów jądrowych są obecnie znacznie wyższe niż dla innych technologii generacji energii, co jednak bardzo podnosi ich cenę. Koszt budowy elektrowni jądrowej jest 2-4 razy większy niż elektrowni konwencjonalnej (zależnie od sposobu kalkulacji). Natomiast koszt eksploatacji jest dużo niższy dla reaktora jądrowego niż konwencjonalnego, gdyż cena paliwa jądrowego to jedynie kilka procent całości. Na koszt energii konwencjonalnej wpływa głównie aktualna cena użytego paliwa (np. węgla czy gazu), gdyż stanowi ona połowę (lub więcej) kosztów generowania energii elektrycznej, paliwo zaś musi być dostarczane ciągle. Energia jądrowa jest więc opłacalna, zwłaszcza przy wysokich cenach paliw konwencjonalnych. Jednak do kosztów z nią związanych trzeba jeszcze doliczyć wyższe wydatki na spłatę samej inwestycji oraz wartość likwidacji elektrowni jądrowej. Ostatecznie i tak koszty inwestora pokryją odbiorcy, płacąc za dostawę energii elektrycznej.

16