5236000541

W czasie pokoju najważniejszym organem, który wspomaga dowódcę jednostki w dowodzeniu bazą, jest sztab jednostki. Zgodnie z definicją, sztab to organ dowodzenia występujący od szczebla pododdziału do szczebla centralnego. Organizuje przygotowanie oraz prowadzenie działań. Przygotowuje wszelkie kalkulacje oraz dane potrzebne dowódcy do podjęcia przez niego decyzji. W okresie pokoju głównym zadaniem sztabu jest organizowanie szkolenia dowództw i wojsk¹. Z definicji wynika, że rolą sztabu jest wspieranie dowódcy w dowodzeniu, a więc w czasie przygotowania i prowadzenia działań. Obejmuje ono nie tylko informowanie dowódcy o sytuacji, lecz również doradzanie mu, przygotowanie wariantów działania, rozkazów oraz nadzorowanie ich wykonania. Sztab współdziała z innymi jednostkami oraz nadzoruje zabezpieczenie bojowe, organizuje system dowodzenia i łączności oraz kontroluje wykonanie zadań przez podległe wojska (rys. 1).

Za pracę sztabu, wykonywanie zadań oraz za organizację i funkcjonowanie systemu służb dyżurnych jednostki odpowiada jego szef. Najważniejszą rolę w tym systemie odgrywa oficer dyżurny, który jest bezpośred-

RYS. 1. STRUKTURA ORGANIZACYJN sztabu bazy lotnictwa taktycznego nim wykonawcą decyzji dowódcy. Zapewnia on ponadto dowódcy właściwe warunki do dowodzenia w miejscu stałej dyslokacji (MSD), nadzorowania przedsięwzięć związanych z wprowadzaniem wyższych stanów gotowości kryzysowej oraz wyższych stanów gotowości bojowej (WSGB), ochrony obiektów bazy, a także kierowania działaniami podległych służb dyżurnych (np. dyżurnych pododdziałów, dyżurnego parku sprzętu technicznego, dowódcy pogotowia przeciwpożarowego). W razie nieobecności dowódcy oficer dyżurny ma prawo wydawać w jego imieniu rozkazy i zarządzenia dotyczące pełnienia służby, porządku wojskowego i dyscypliny.

W struktura dowodzenia lotnictwem istotnym elementem jest wojskowy port lotniczy (WPL). Odpowiada on za kontrolę ruchu lotniczego w rejonie lotniska, przekazanie dowodzenia nad Siłami Powietrznymi do punktu naprowadzania oraz przygotowanie materiałów obiektywnej kontroli lotów (OKL) z wykonywanej misji.

Jedno z najważniejszych zadań bazy w czasie pokoju to misje „Air Policing”². Główną rolę w ich wykonywaniu odgrywa wojskowy port lotniczy, szczególnie kontroler lotniska. Nadzoruje on siły dyżurujące w zintegrowanym systemie obrony powietrznej NATO (NATO Integrated Air Defence System - NATINADS), odbiera sygnały alarmowe, przekazuje rozkazy dla załóg o osiąganiu odpowiednich stopni gotowości oraz odpowiada za ich odwołanie. Przekazuje wszelkie informacje mające wpływ na realizację misji do ośrodka dowodzenia i naprowadzania (ODN). Odpowiada za start i bezpieczeństwo pary dyżurnej w przestrzeni powietrznej bazy oraz przyjęcie „naruszyciela”, zmuszonego do lądowania, gdy lotnisko bazy zostanie wyznaczone jako interwencyjne (rys. 2).

Siłami bazy w okresie kryzysu (rys. 3) dowodzi się zgodnie z procedurami pokojowymi, z wykorzystaniem zasad systemu reagowania kryzysowego MON. Na szczeblu bazy jest rozwijany nowy organ dowodzenia -grupa operacyjna (GO). Powołuje się ją w razie wprowadzania wyższych stanów gotowości kryzysowej lub

M. Laprus: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa 1979, s. 435.

Zadanie to polega na prowadzeniu ciągłego rozpoznania sytuacji powietrznej, nadzoru nad realizacją ruchu lotniczego oraz zapewnienia nienaruszalności przestrzeni powietrznej państw NATO. W tym celu są utrzymywane w dyżurach wydzielone przez poszczególne państwa do NATO siły i środki 0P: posterunki radiolokacyjne, samoloty myśliwskie, stanowiska dowodzenia wraz z obsługami dyżurnymi. Zasady wykonywania misji Air Policing w przestrzeni powietrznej RP. Warszawa 2002, s. 9.