5783291511

będziemy blokadę, przeszkodę, trudność czy wreszcie pytanie o stan wiedzy, doświadczeń, o lukę w niej/ w nich to obecność scenariuszy w praktyce nauczycielskiej jest przeszkodą, blokadą przede wszystkim w realizacji idei podmiotowości edukacji. Wpisują się natomiast szeroko w ideę jej uprzedmiotowienia. Ponieważ, jak wynika z teorii, edukacja jest zawsze zjawiskiem tzw. etatyzowanym (Kwieciński, 1995), czyli zależnym od ustroju państwa w którym i dla którego jest realizowana (jej podstawowe zadania określa ustawa o systemie edukacji, stanowiąca dokument państwa w zakresie oczekiwań od edukacji społeczeństwa), nie może być wyłącznie podmiotową.

Zadania edukacyjne ulokowane są w przyszłości, którą dla Polski jest demokracja, w związku z czym nauczyciel musi organizować warunki dla uczenia się przez człowieka, od przedszkola począwszy, jej zasad i postępowania na ich tle.

Podstawową zasadą zachowań, demokratycznych jest decyzja większości, drogą ku niej jest uczenie się dokonywania słusznych, uzasadnionych, otwierających wyborów. Wybór jest więc/ powinien być podstawowym pojęciem organizującym działania edukacyjne z i dla dzieci. Zatem, „dobre" scenariusze zajęć wprowadzających dzieci w zakres zachowań demokratycznych, wszelkiego rodzaju umowy z dziećmi i dorosłymi i ich konsekwentne przestrzeganie nie są/ nie powinny być odrzucane, lecz opracowywane pod kątem specyfiki kultury regionu, środowiska życia dziecka w sensie ich uszczegółowień. Inne są bowiem warunki demokratyzacji życia w kulturze kaszubskiej, inne w śląskiej, a jeszcze inne w małopolskiej (dla zainteresowanych nauczycieli podaję ciekawe pozycje traktujące szeroko o tej swoistości, w ujęciu ogólnych prawidłowości: W.Burszta, Antropologia kultury, Poznań 1998; T.Buliński, Człowiek do zrobienia, Poznań, 2002 czy niezwykle ważna cywilizacyjnie pozycja: S.Hubtington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa, 2003).

Dlatego więc obecność scenariuszy w pracy nauczyciela określiłam jako problem nie tylko praktyki, ale i teorii pedagogicznej. Póki co nie dysponujemy żadnymi badaniami w zakresie jakości tych ofert, bowiem ich przeprowadzenie wymagałoby rozbudowanego zespołu badawczego, sporych nakładów finansowych i bardzo szerokiego terenu badań. W każdym niemalże ośrodku doskonalenia nauczycieli istnieje wydawnictwo niejednokrotnie seryjnie i masowo drukujące tzw. gotowce. Wiele wydawnictw, szczególnie niepaństwowych, podejmuje także taką działalność, bowiem rynek jest nienasycony, co oznacza, iż nauczyciele oczekują na kolejne.

Pobieżny ich przegląd wskazuje, iż są to propozycje przetwarzania dzieci, jak dodałby M.Dekkers (polecam tę niezwykłą książkę do przestudiowania: M.Dekkers, Poczwarka. Od dziecka do człowieka, Warszawa, 2007), czyniące z przedszkola fabryki takiego przetwarzania. Zastanówmy się zatem nad zyskiem i stratą edukacyjną, rozwojową dzieci wynikających z zastosowania scenariuszy, jakich, gdzie, przez kogo opracowanych, nad dobrem i ziem wynikającym z tego faktu. Być może powoli problem ten powoli zostanie rozwiązany. Wspólnie, przez pedagogów teoretycznie i praktycznie zorientowanych (określenia takie wprowadził do pedagogiki S.Palka).

■ DR HAB. DANUTA WALOSZEK

Pobieżny przegląd gotowców wskazuje, iż są to propozycje przetwarzania dzieci, czyniące z przedszkola fabryki. Zastanówmy się zatem nad zyskiem i stratą edukacyjną, rozwojową dzieci wynikających z zastosowania scenariuszy - gotowców, jakich, gdzie, przez kogo opracowanych, nad dobrem i złem wynikającym z tego faktu...