5935182512

208 Robert Suwaj

kratycznych. W krajowym porządku prawnym sądowa kontrola administracji publicznej jest wykonywana przez sądy powszechne i sądy administracyjne. Przy czym kontrola sądów administracyjnych nie jest konkurencyjna wobec kontroli sprawowanej przez sądy powszechne z uwagi na inną ich rolę, odrębność zadań oraz niewymierność skutków³⁴.

5.1. Sądowa kontrola administracji sprawowana przez sądy administracyjne

Pierwsze regulacje prawne dotyczące sądownictwa administracyjnego w Polsce sięgają 1921 r. Wprowadziła je Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r.^:^ Na podstawie art. 73 tej ustawy zasadniczej, Sejm ustawą z dnia 3 sierpnia 1922 r. powołał Najwyższy Trybunał Administracyjny³⁶, który rozpoznawał skargi na zarządzenia i orzeczenia wydane w ostatniej instancji przez organy obu typów administracji, z wyjątkiem spraw należących do właściwości sądów powszechnych i sadów szczególnych³⁷. Najwyższy Trybunał Administracyjny po rozpatrzeniu wniesionej skargi albo ją oddalał, albo uznawał jej zasadność i uchylał zaskarżoną decyzję administracyjną, wydając jedynie wyrok kasacyjny. Jego uzasadnienie było wiążące dla organu administracji rządowej lub samorządowej, który był zobowiązany wydać niezwłocznie nową decyzję.

Sądownictwo administracyjne zostało reaktywowane następnie dopiero na mocy ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania adminiwStracyjnego³⁸. Kolejny etap rozwoju sądownictwa administracyjnego nastąpił w 1995 r., kiedy weszła w życie ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, wyłączająca postępowanie przed sądem z kodeksu postępowania administracyjnego. W ustawie tej przyjęto jednoinstancyjny model sądownictwa administracyjnego. Aktualnie obowiązujący stan prawny regulujący funkcjonowanie sądów administracyjnych został zainicjowany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.³⁹, w której przyjęto dwuinstancyjny model sądownictwa administracyjnego (art. 176 ust. 1), co stało się podstawą do wydania odpowiednich aktów prawnych⁴⁰. Zmiany te - z racji doniosłości

³⁴ J. Borkowski, [w:| B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne, Warszawa 2004, s. 349.

^3o Dz.U. nr 44, poz. 267.

³⁶    Dz.U. nr 67, poz. 600.

³⁷    Por. D. Malec, Najwyższy 'Prybunał Administracyjny 1922-1939 w świetle własnego orzecznictwa, Warszawa - Kraków 1999, s. 20.

³⁸    Dz.U. nr 4, poz. 8.

³⁹    Dz.U. nr 78, poz. 483 z późn. zm.

10 p_rzyjęto: ustawę z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), ustawę z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) oraz ustawę z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1271 z późn. zm.).