WPISUJE UCZEC

UZUPEA
NIENIA
ZESPÓA

NADZORUJ
CY
KOD UCZNIA DATA URODZENIA UCZNIA
dysleksja
SPRAWDZIAN
W PI
TEJ KLASIE
SZKOA
Y PODSTAWOWEJ
Psy
Instrukcja dla ucznia
Czas pracy:
1. Sprawdz
, czy zestaw zawiera 9 stron.
45 minut
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datę uro-
dzenia.
Liczba punktów
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
do uzyskania: 30
4. Rozwiązania zapisuj długopisem z czarnym tuszem.
Nie używaj korektora.
5. W zadaniach od 1 do 6 i od 8 do 19 sÄ… podane cztery odpowie-
dzi: A, B, C, D.
Odpowiada im następujący układ kratek na karcie odpowiedzi:
A B C D
6. Wybierz tylko jednÄ… odpowiedz
i zamaluj kratkÄ™ z odpowiadajÄ…-
cą jej literą  np. gdy wybrałeś  A :
B C D
7. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi,
ale jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedz
.
B C
8. Rozwiązania zadań 7 i 20 zapisz czytelnie i starannie w wyzna-
czonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
9. Na 8 stronie arkusza znajduje siÄ™ miejsce przeznaczone na
brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane.
POWODZENIA!
www.wsip.com.pl 217
Tekst do zadań od 1 do 4.
Historia psa
U żadnego innego udomowionego zwierzęcia nie znajdziemy takich różnic
pomiędzy poszczególnymi osobnikami jak [...] u psa. [...] Ta rozmaitość mogła-
by sugerować, że pies miał wielu przodków. Niegdyś, z uwagi na niektóre cechy
budowy oraz umaszczenie w kolorze piasku, uważano szakala za przodka azjaty-
ckich odmian charta. Pochodzenie innych ras wyprowadzano od lisa, kojota lub
hieny. W starożytności utrzymywano nawet, że pies pochodzi od tygrysa. Dopie-
ro współcześni zoologowie doszli do wniosku, że pies ma tylko jednego przodka
 jest nim wilk. [...] Na pewno nie było tak, że całemu psiemu rodowi początek
dała jedna wilcza rodzina. W wielu miejscach na świecie, zupełnie niezależnie
od siebie, [...] następowało przekształcanie się wilka-drapieżnika w  wilka do-
mowego , a następnie  w psa domowego. Stopniowe przekształcanie dzikich
zwierząt w zwierzęta domowe, dokonywane świadomie w celu pozyskiwania ich
mięsa, skór, mleka itp., nosi nazwę udomowienia. W przypadku psa, który speł-
nia zadania inne niż hodowlane, mówimy o oswojeniu. Trudno dziś powiedzieć,
kiedy dokładnie nastąpiło oswojenie psa. Wszystko zaczęło się prawdopodobnie
ok. 15 000 lat temu. [...] Wiecznie głodne wilki nie traktowały przyjaz
nie myśli-
wych z epoki kamienia. Byli oni bowiem dla nich groz
nymi przeciwnikami w walce
o pożywienie. Pomimo to wrogie stosunki między człowiekiem i wilkiem w końcu
przekształciły się w stosunki partnerskie z korzyścią dla obu stron. Dzięki temu
pies jest dziś najwierniejszym przyjacielem człowieka. Najstarsze szkielety psa do-
mowego znaleziono na północy Iraku. Zwierzęta te żyły tam ok. 14 000 lat temu.
Tak więc pies jest najstarszym spośród zwierząt domowych. Udomowienie owcy
i kozy rozpoczęło się ok. 8800 r. p.n.e., dopiero póz
niej człowiek udomowił krowy,
świnie i konie.
Peter Teichmann Psy, przełożyła: Agata Janiszewska
Seria Co i jak?, tom 24, Wydawnictwo ATLAS. Wrocław 1995
Zadanie 1. Najwcześniej udomowionymi zwierzętami były
A. krowy.
B. świnie.
C. psy.
D. konie.
Zadanie 2. Przodkiem psa jest
A. tygrys.
B. lis.
C. kojot.
D. wilk.
Zadanie 3. Oswojenie psa nastąpiło prawdopodobnie około
A. 15 000 lat temu.
B. 14 000 lat temu.
C. 8800 lat temu.
D. 1500 lat temu
218
Zadanie 4. Stopniowe przekształcanie dzikich zwierząt w zwierzęta domowe w ce-
lu pozyskiwania ich mięsa, skór, mleka itp. to
A. przystosowywanie.
B. udomowianie.
C. oswajanie.
D. przyzwyczajanie.
Zadanie 5. W którym szeregu nazwy ras psów zostały zapisane w kolejności alfa-
betycznej?
A. bokser, buldog, chart, dog, doberman, jamnik
B. buldog, bokser, chart, doberman, dog, jamnik
C. bokser, buldog, chart, doberman, dog, jamnik
D. bokser, buldog, doberman, chart, dog, jamnik
Zadanie 6. Którym programem komputerowym posłużysz się, szukając informacji
na temat poszczególnych ras psów?
A. Programem graficznym.
B. Arkuszem kalkulacyjnym.
C. Edytorem tekstu.
D. PrzeglÄ…darkÄ… internetowÄ….
Zadanie 7. Wyobraz
sobie, że zaginął ci pies. Zredaguj ogłoszenie, które można
by umieścić na słupie ogłoszeniowym znajdującym się w pobliżu twojego miejsca
zamieszkania.
" W ogłoszeniu zamieść krótki opis wyglądu psa.
Tekst do zadań od 8 do 12.
Cerber
Rozgniewał się tyran i postanowił tym razem wysłać Heraklesa tam, skąd nie
ma powrotu, w ponure podziemia Hadesu. Rozkazał mu przywieść sobie ni mniej,
ni więcej tylko samego Cerbera, stróża piekieł.
Potwór ten miał trzy paszcze zionące ogniem, smoczy ogon wyrastał mu z cia-
ła, a zamiast sierści miał jadowite węże. Siedział u bram ciemności i pilnował,
by żadna dusza nie uciekła z podziemia. [...]
Wtedy zwrócił Herakles swe kroki w stronę siedziby ponurego władcy ciem-
ności. Ale na progu pałacu stał sam Hades w zbroi ukutej przez Hefajstosa i bro-
nił mu wstępu. Wtedy rozgniewany bohater chwycił łuk i wnet strzała brzękła
o metal pancerza i przebiwszy go zraniła boga. Osłabły z bólu pan Erbu musiał
www.wsip.com.pl 219
spełnić żądanie Heraklesa i pozwolił mu zabrać ze sobą trzygłowego stróża pie-
kieł. Ale postawił jeden warunek: by go Herakles pokonał własnymi rękami bez
żadnej broni. Zgodził się heros i odłożywszy łuk i maczugę udał się na polowanie.
Złapał straszliwego psa u ujścia bagnistej rzeki Acherontu i nie zważając na jego
przeraz
liwe szczekanie uchwycił potwora u nasady trzech łbów i mocno ścisnął za
kark. Potem szybko związał Cerbera i zarzucił go sobie na plecy. Zabrawszy broń
[...] szczęśliwie dostał się na ziemię. Gdy strażnik piekieł ujrzał światło słońca,
ze strachu podwinął ogon i począł wyć ponuro. Z jego paszcz poczęła się toczyć
piana, z której wyrosły trujące kwiaty. Herakles wziął go na sznur i przyprowadził
na dwór króla Eurysteusza. Gdy król i dworzanie ujrzeli piekielne straszydło,
uciekli na jego widok z obłąkaniem w oczach. Pies zaś, zostawszy sam, zerwał pęta
i pognał z powrotem do Tartaru.
Wanda Markowska Mity Greków i Rzymian
Zadanie 8. Cerber to
A. trzygłowy pies.
B. jadowity wąż.
C. potworny jaszczur.
D. trzygłowy smok.
Zadanie 9. Z piany toczącej się z paszczy potwora wyrosły
A. trujące zioła.
B. pachnÄ…ce kwiaty.
C. trujÄ…ce kwiaty.
D. pachnące zioła.
Zadanie 10. Które określenia charakteryzują Heraklesa?
A. Zwinny, niezdecydowany, mężny.
B. Odważny, nieustraszony, waleczny.
C. Mężny, bojaz
liwy, nieustraszony.
D. Bohaterski, dzielny, tchórzliwy.
Zadanie 11. Władcą podziemnego świata był
A. Herakles.
B. Hefajstos.
C. Hades.
D. Hermes.
Zadanie 12. Powyższy tekst jest fragmentem
A. mitu.
B. legendy.
C. baśni.
D. kroniki.
Zadanie 13. Którą z wymienionych książek poleciłbyś koledze interesującemu się
wierzeniami starożytnych ludzi?
A. Jan Kasprowicz Bajki, klechdy i baśnie
B. Jan Parandowski Mitologia
C. Artur Oppman Legendy warszawskie
D. Tadeusz Słabczyński Wielcy odkrywcy i podróżnicy
220
Artykuł hasłowy ze słownika języka polskiego do zadania 14.
cerber m IV, DB. -a, Ms. -erze; lm M. -y
1. Cerber blm « mitologiczny pies trzygÅ‚owy strzegÄ…cy bram Hadesu
2. lm DB. -ów, żart. « srogi, czujny dozorca, czÅ‚owiek Å›ledzÄ…cy kogoÅ›, krÄ™pu-
jący jego swobodę działania
3. lm B. -y, szt. « rzez
ba, rysunek, malowidło przedstawiające psa Cerbera
(gr.)
Skróty:
m  rodzaj męski
IV  deklinacja
lm  liczba mnoga
M., D., B., Ms.  mianownik, dopełniacz, biernik, miejscownik
blm  bez liczby mnogiej
żart.  żartobliwy
szt.  sztuka
gr.  grecki
Zadanie 14. Jakich informacji nie znajdziesz w zamieszczonym powyżej artykule
hasłowym wyrazu cerber?
A. Objaśnień różnych znaczeń wyrazu.
B. Wyjaśnienia pochodzenia wyrazu.
C. Informacji o odmianie wyrazu.
D. Przykładów użycia wyrazu.
Tekst do zadań od 15. do 18.
Nos
Kiedy smutny wracasz z miasta,
Kiedy łamie ci się głos 
Czarny niby czarna pasta
Koło ciebie krąży...
Nos.
Najpierw milczkiem, najpierw z dala,
Przestrzegając reguł gry,
Jak detektyw Nos ustala,
Skąd się bierze nastrój zły.
Potem, gdy już Nos przyczyny
Twojej kwaśnej miny zna,
Wie, że sposób jest jedyny,
Jedna rada... Właśnie ta:
www.wsip.com.pl 221
Wspiąć się, jak roślinka pnąca,
Zlizać z twarzy krople łez...
Nagle czujesz: pies ciÄ™ trÄ…ca!
Nosem trąca cię twój pies!
Ryszard Marek Groński
Zadanie 15. Z treści wiersza wynika, że pies
A. pojawia siÄ™ wtedy, kiedy jest niepotrzebny.
B. nie jest w stanie pomóc w trudnych chwilach.
C. może być dobrym lekarstwem na zły nastrój.
D. nie wyczuwa złego nastroju właściciela.
Zadanie 16. Podkreślone w tekście wyrazy to przykłady
A. frazeologizmów.
B. dz
więkonaśladownictwa.
C. uosobień.
D. epitetów.
Zadanie 17. Ile porównań znajduje się w wierszu?
A. Trzy.
B. Cztery.
C. Jedno.
D. Sześć.
Zadanie 18. Układowi rymów z drugiej zwrotki wiersza odpowiada następujący
zapis literowy:
A. a b c a.
B. a b b a.
C. a a b b.
D. a b a b.
Notka encyklopedyczna do polecenia 19.
Chart  pies używany do polowań. Do grupy chartów zalicza się psy o pewnej
jednolitości budowy i cech charakteru. Wszystkie charty posiadają smukłą syl-
wetkę oraz długie kończyny. Ich głowa jest wąska, a klatka piersiowa w stosunku
do tego typu budowy jest bardzo pojemna. Jest to przystosowanie zwiÄ…zane z ich
funkcjami użytkowymi. Umożliwia im ono szybką pogoń za zwierzyną, podczas
której psy posługują się wzrokiem, a nie węchem.
Na podstawie Wikipedii
222
Zadanie 19. Korzystając z opisu zawartego w notce encyklopedycznej, wskaż ilu-
strację, na której zamieszczono charta.
A. B. C. D.
Zadanie 20. Opisz obraz pt. James Stuart, Książę Richmond i Lennox, którego au-
torem jest XVII-wieczny flamandzki malarz Anton van Dyck, mistrz znakomitych
portretów (namalował ich ponad czterysta).
" Zwróć uwagą na wielkość, kształt
i usytuowanie poszczególnych ele-
mentów na obrazie.
" Zapisz swoje odczucia i refleksje
dotyczÄ…ce opisanego obrazu.
" Twój opis powinien zajmować przy-
najmniej połowę wyznaczonego
miejsca.
www.wsip.com.pl 223
Brudnopis
224
KARTA ODPOWIEDZI
WPISUJE UCZEC

KOD UCZNIA DATA URODZENIA UCZNIA
dzień miesiąc rok
WYPEA
NIA UCZEC

Nr zad. Odpowiedzi Nr zad. Odpowiedzi
1. A B C D 11.
A B C D
2. 12.
A B C D A B C D
3. 13.
A B C D A B C D
4. 14.
A B C D A B C D
5. 15.
A B C D A B C D
6. 16.
A B C D A B C D
A B C D
8. 17.
A B C D
A B C D
9. 18.
A B C D
A B C D
10. 19.
A B C D
www.wsip.com.pl 225