6815961431

654 ARTYKUŁY

Dla użytkownika biblioteki metadane są środkiem do odnalezienia interesującego go zasobu. Wspomniana kompresja informacji umożliwia szybką ocenę zawartości wielu publikacji dostępnych w zbiorach biblioteki, zaś wykorzystanie hierarchii kategorii umożliwia ręczne odnalezienie zasobu poprzez nawigację w systemie klasyfikacji czy w sieci semantycznej.

Warto zwrócić uwagę, że informacje takie jak np. sieciowy adres zasobu, choć stanowią część metadanych, dla użytkownika nie mają właściwie znaczenia tak długo, jak długo są skuteczne (tj. pozwalają na efektywny dostęp do poszukiwanych treści). Ich zawartość nie wpływa istotnie na efektywność procesu odnajdywania informacji. To rozróżnienie może być istotne. Odwołanie, będące elementem tradycyjnego modelu dostępu do książek przechowywanych w niecyfrowej bibliotece i opatrzonych sygnaturą, jest coraz rzadziej stosowane w przypadku zasobów cyfrowych w sieci Internet. Użytkownicy sieci mogą polegać na możliwościach wyszukiwarek internetowych, uwalniających ich od zapamiętywania skomplikowanych czasem adresów URL i pozwalających dotrzeć do interesujących ich informacji po wpisaniu kilku słów kluczowych w interfejsie wyszukiwarki. Trend ten znajduje odzwierciedlenie w konstrukcji współczesnych przeglądarek internetowych (Google-Chrome, 2008), w których tzw. pasek adresu jest jednocześnie miejscem, w którym można wpisać zapytanie skierowane do wyszukiwarki internetowej. Można tu dostrzec pewne podobieństwo do ewolucji klasycznych (to jest nie-tekstowych) systemów baz danych, w przypadku których nastąpił odwrót od nawigacyjnego podejścia do wyszukiwania danych (w bazach hierarchicznych i sieciowych) na rzecz podejścia asocjacyjnego, opartego na danych, które zaproponował Edgar F. Codd w modelu relacyjnych baz danych (Codd, 1970).

Pojawienie się w XIX w. i rozwój w następnym stuleciu nowoczesnych katalogów rzeczowych, w których wykorzystywano systemy haseł przedmiotowych lub coraz bardziej złożonych klasyfikacji oznaczał rewolucję w sposobie pracy bibliotekarzy. W dalszym ciągu bibliotekarz musiał znać organizację kolekcji swojej biblioteki, przede wszystkim jednak musiał być dobrym katalogerem - posiadającym umiejętność zwięzłego i jednocześnie stosownego do przyjętej tematycznej organizacji kolekcji opisu książki, na podstawie którego potencjalny czytelnik mógł zdecydować ojej przydatności. Stworzenie takiego systemu tematycznej organizacji piśmiennictwa nie jest rzeczą trywialną - temu zawdzięczamy mnogość istniejących obecnie i do pewnego stopnia konkurujących ze sobąjęzyków informacyjno-wyszukiwawczych, wykorzystywanych w bibliotekach (Sosińska-Kalata, 2002), począwszy od systemów klasycznych, na najnowszych, umożliwiających tworzenie cyfrowych ontologii kończąc.

SYSTEMY KLASYFIKACJI

Rzeczą oczywistą jest, że to właśnie system tematycznej organizacji piśmiennictwa stanowi o użyteczności katalogu rzeczowego dla czytelnika. Definiuje on bowiem porządek przechowywania opisów książek i tylko dzięki niemu możliwe jest ich odnalezienie. W rzadko już stosowanych katalogach kartkowych rozmiar katalogu biblioteki - rozumiany jako ogół objętości tekstu zapisanego na kartach katalogu - był rzecz jasna mniejszy niż rozmiar całej biblioteki, w dalszym ciągu jednak przekraczał możliwości przetwarzania