6915324176

testami w tym zakresie okazały się niektóre podtesty baterii MLS Wiedeńskiego Systemu Testowego, które wykonywane unilateralnie pozwalają określić dokładnie, która ręka jest wiodącą (szczegółowy opis dostępny w monografii). Dotychczas ocena dominacji funkcjonalnej w obrębie kończyn górnych opierana jest przez większość badaczy na ankiecie wywiadu bądź samoocenie badanych. Stosowane są co prawda również testy motoryczne, ale ocena wyniku testu zwykle bazuje na obserwacji i przez to jest częściowo subiektywną. W przedstawionych badaniach udało się wykazać diagnostyczną przydatność testów psychomotorycznych WST, których wyniki są konkretnymi wartościami liczbowymi, a proces pomiarowy jest w pełni zobiektywizowany (ustalone i niezmienne procedury) i skomputeryzowany, co eliminuje czynnik uznaniowości oceny wyniku testu. Wykazano też, że za pomocą tych testów może być oceniana dominacja kończyn zarówno u osób prawo jak i leworęcznych nawet o bardzo słabej lateralizacji, gdyż aparatura pomiarowa i sposób testowania badanego pozwala na uchwycenie nawet niewielkich asymetrii stronnych w wykonaniu zadania ręką dominującą i nie dominującą. Zastosowanie tych testów pozwala zatem uniknąć sytuacji klasyfikowania badanego do grupy ambidekstrów, czyli osób o lateralizacji nieustalonej, co niejednokrotnie ma miejsce w przypadku stosowania wyłącznie samooceny badanych lub ankiet wywiadu pośredniego.

Zastosowanie współczynnika asymetrii jako miary zróżnicowania stronnego

Standardowe analizy wariancji w wielu przypadkach nie pozwoliły na wykazanie ani związków, ani zależności pomiędzy parametrami mierzonymi i lateralizacją funkcjonalną kończyn. Zastosowanie współczynnika asymetrii dla poszczególnych parametrów uwzględnionych w analizie wyników badań motoryki pozwoliło na dokładne określenie zależności lateralizacji i testów behawioralnych, poprzez odniesienie nieparametrycznej analizy wariancji do wartości osobniczych. Współczynnik asymetrii był obliczany dla każdego z badanych w taki sposób, że średnia wartość każdego parametru charakteryzująca daną grupę uwzględniała zmienność osobniczą każdego z badanych parametrów, pozwalając na dokładniejsze niż w standardowych procedurach określenie ram asymetrii. Wszyscy badani byli osobami zdrowymi, przyjęto więc założenie, że każdy stopień asymetrii prezentowany przez badanych mieści się w granicach normy. Zastosowanie współczynnika asymetrii okazało się bardzo pomocne w dokładnym określeniu nawet niewielkich różnic stronnych, które jednak w przypadku badań osób zdrowych mają znaczenie dla oceny asymetrii motorycznej jako zjawiska fizjologicznego.

Dotychczas nie została stworzona klasyfikacja stopni asymetrii w ramach normy, co bardzo utrudnia wnioskowanie w przypadku zarówno psychomotorycznych jak i neurofizjologicznych badań lateralizacji funkcjonalnej. Istnieją jedynie bardzo lapidarne określenia granic normy asymetrii, najczęściej stanowiące jedną wartość graniczną lub przedziałową określaną od-do. W przypadku testów koordynacyjno-motorycznych zakresy asymetrii nie były do tej pory ujmowane w żadne ramy klasyfikacyjne.

11