6931257748

z tem wytworzenie się miejscowych lodowców na najwyżej wznoszących się częściach Karpat Rozwinęły się one w Tatrach i Wysokim Beskidzie a niewyraźne ślady pozostawiły i na szerokim grzbiecie Babiej Góry.

Kraina Beskidów, stanowiąca główny obszar polskich Karpat, tworzy szeroki, jednolity pas, obejmujący ogromnym, ku południowi otwartym lukiem odmienne, poza nim skryte człony górskiego łańcucha. Na wspólny charakter krajobrazowy tego pasa, wyrażający się wyniosłościami o kształtach zaokrąglonych, łagodnych, wpłynął w znacznej mierze materyał, który go zbudował. Na całym obszarze Beskidu występują w ciągłej zmienności następstwa, ale z niezwykłą monotonią typów, powtarzające się wspominane już warstwy łupków, piaskowców i iłów, tworząc niezmiernie gruby kompleks skal sfaldowanych, stłoczonych i ponasuwanych na siebie pod wpływem sił górotwórczych. Powstały one na płytkiem dnie mórz kredowej i trzeciorzędnej epoki; ułożyły się w pobliżu dawnych brzegów, gdzie wynoszony nurtem rzek z głębi lądów i odrywany falami od wybrzeży materyał osiadał się w niegłębokich wodacli w zmienne składem i grubością warstwy. Te wspólne warunki powstania nadały im szereg cecli wspólnych i mimo różnicy wieku związały je w jednolitą, podobną i trudną do rozdzielenia seryę skał, które razem wspólną nazwą »fliszu« objęto.

Poza ten »fliszowy« obszar Karpat sięgnęły granice Polski na południe w jednem tylko miejscu, wdzierając się w wewnętrzną strefę karpackiego łańcucha, w krainę starych centralnych trzonów górskich i sąsiadujących z nimi zapadłych kotlin. A stało się to na przestrzeni, przedewszystkiem górne dorzecze Dunajca obejmującej, — w tym jedynym punkcie, gdzie główny dział europejski, odcinający zlewisko Czarnego Morza i Bałtyku, zstąpił z fliszowych grzbietów na południe i wewnętrzną strefą gór się przewinął.

Gorce Zachodniego Beskidu urywają się tu nagłym, stromym stokiem ku południowi, opadając w zaklęslą, między Beskid a Tatry wciśniętą kotlinę Podhala. U północnego brzegu tej kotliny wąską lecz długą wstęgą rozciągnęło się pasmo twardych wapieni, najeżonych ostrymi szczytami, których śmiałe kształty wybitnie różnią się od zaokrąglony cli grzbietów fliszowych i na odrębny składają się krajobraz. To dziedzina »skalic«

76