7186602937

Lidia Owczarek

w gruncie rzeczy proces, dzięki któremu samorząd podnosi jakość życia swoich mieszkańców, tworząc przez to nowe więzi społeczne i pobudzając postęp gospodarczy. Samorząd cel ten osiąga poprzez: promowanie nowych miejsc pracy; efektywne wykorzystanie zasobów lokalnych; efektywne zarządzanie dochodami publicznymi; wspieranie sektora prywatnego ze względu na jego zasadniczą rolę w tworzeniu postępu gospodarczego¹⁹.

Rozwojowi lokalnemu mogą towarzyszyć pewne trudności, a nawet zahamowania. Pojawiają się bariery, a więc czynniki utrudniające bądź uniemożliwiające rozwój lokalny. Można wśród nich wyróżnić czynniki powszechne o charakterze systemowym, które dotyczą wszystkich gmin, jak również czynniki zróżnicowane przestrzennie, o zasięgu lokalnym, subregionalnym bądź regionalnym, którymi najczęściej są: słabo rozwinięta lub przeciążona infrastruktura techniczna i niska jakość usług komunalnych, degradacja środowiska przyrodniczego, niski poziom rozwoju szkolnictwa i wykształcenia ludności, słabo rozwinięta infrastruktura ekonomiczna (banki, giełdy rolne) oraz niski potencjał podatkowy gmin.

Wraz z rozpoczęciem w 1989 roku transformacji systemowej zaczęto akcentować konieczność zmiany podziału administracyjnego kraju. Ważnym elementem decentralizacji i demokratyzacji stało się przywrócenie samorządu terytorialnego²⁰. Była to fundamentalna reforma ustrojowa państwa i pierwszy krok na drodze do budowy społeczeństwa obywatelskiego²¹. Już wtedy podkreślano potrzebę gruntownej i nowoczesnej reformy administracyjnej kraju, która pozwoliłaby wprowadzić instytucję samorządu również na inne szczeble podziału administracyjnego. Rzeczywistość weryfikowała jednoszczeblowy system samorządu terytorialnego, ujawniając jego niedoskonałości i braki. Administracja publiczna wymagała reform, jednak problemem pozostawał ich zasięg i zakres oraz sposób ich realizacji.

Liczne reorganizacje, które przeprowadzono w polskiej administracji po 1989 roku w większości należy zaliczyć do zmian o charakterze modernizacyjnym bądź menedżerskim. Z wyjątkiem reformy gminnej z 1990 roku nie prowadziły one do zasadniczych przekształceń systemowych. Istotnym problemem stała się centralizacja, która w polskim systemie administracyjnym była na tyle

¹⁹    Strategia rozwoju gospodarczego miast i gmin. Przykłady dobrych rozwiązań, Warszawa 1999; S. Korenik, Zarządzanie rozwojem lokalnym (gminy), [w:] Funkcjonowanie samorządu terytorialnego. Doświadczenia i perspektywy, t. 1, red. S. Dolata, Opole 1998; L. S. Bagdziński, Lokalna polityka gospodarcza (w okresie transformacji systemowej), Toruń 1994; M. Chlebuś, Polityka gospodarcza gminy, Warszawa 1991; T. Domański, Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego gminy, Warszawa 1996.

²⁰    Pomoc z Unii Europejskiej dla Polski. Od transformacji do akcesji, red. T. Kołodziej, Kraków 2(XX), s. 225.

²¹    H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1998, s. 271.

186