7292100581

W 60. ROCZNICĘ PODPISANIA KARTY NARODÓW ZJEDNOCZONYCH 13

niem pełnomocnika (ówczesny Minister Spraw Zagranicznych - Wincenty Rzymowski) do podpisania Karty NZ i przekazania dokumentu świadczącego o jej ratyfikacji.

Prezentację części działań Polskiego Rządu w Londynie zapoczątkowano dokumentami z przełomu 1944 i 1945 roku, i doprowadzono do momentu cofnięcia dla niego uznania przez rządy Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Wielkiej Brytanii (Stany Zjednoczone Ameryki Północnej cofnęły uznanie 5 lipca 1945, Wielka Brytania - 6 lipca 1945).

Działania Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej związane są z formalnym podpisaniem i zdeponowaniem dokumentu ratyfikującego Kartę Narodów Zjednoczonych przez Polskę w Waszyngtonie, w październiku 1945 roku.

Dokumenty dotyczące działalności Polskiego Rządu w Londynie pochodzą ze zbiorów Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, dokumenty związane z działalnością Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej -z Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Dodać należy, że wszystkie dokumenty były po raz pierwszy publicznie prezentowane poza miejscem ich przechowywania.

Wystawę otwierały trzy dokumenty zaczerpnięte ze zbioru Ludwika Gelberga, Prawo dyplomatyczne i historia dyplomatyczna, i były to:

•    deklaracja między-aliancka, podpisana przez 14 państw w Londynie, 12 czerwca 1941 roku;

•    Karta Atlantycka z 14 sierpnia 1941 roku, podpisana na pancerniku „Prince of Wales” („gdzieś na Atlantyku”) przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Frankli-na D. Roosevelta i premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla

oraz

•    Deklaracja Narodów Zjednoczonych podpisana w Waszyngtonie przez 26 państw, 1 stycznia 1942 roku.

Dokumenty te powszechnie traktowane są w literaturze prawa międzynarodowego publicznego jako początkujące organizację nowego porządku świata po drugiej wojnie światowej.

Po tych trzech dokumentach, przedstawiono kilkanaście dokumentów Rządu Polskiego w Londynie związanych ze staraniami o uwzględnienie obecności delegacji polskiej na konferencji w San Francisco. Dokument pierwszy, datowany na 23 grudnia 1944 roku (podpisany przez ówczesnego Ministra Spraw Zagranicznych Adama Tarnowskiego), jest jednym z wielu świadczących o pozostawianiu „sprawy polskiej” na uboczu toczących się rozmów w sprawie przyszłości Europy. Jednym z wielu faktów dowodzących, że tak się działo, było pominięcie przedstawicieli Rządu Polskiego w Londynie - jedynego w tym czasie reprezentanta Narodu Polskiego uznawanego przez całą społeczność międzynarodową - w rozmowach Europejskiej Komisji Doradczej na temat warunków pokoju z Niemcami. Wielokrotne rozmowy na różnych szczeblach administracji i pisma kierowane do władz brytyjskich i amerykańskich pozostawały bez odpowiedzi (Dok. 1).

Wobec milczącego stanowiska sojuszników Polski, doszło do poufnych rozmów prowadzonych przez dr Władysława Kulskiego, Ministra Pełnomocnego i Rad-