7349812152

WSTĘP 9

- przy takiej interpretacji jego dzieła - państwo dające wolność, demokracja, czyli w hierarchii ważności spoleczclistwo przed państwem, jcdnostka-obywatcl przed rządem.

Nic wydaje się, ażeby koncepcja tożsamości Polaka M. Bobrzy liski ego, stanowiąca treść jego syntezy, dala się sprowadzić do monarchizmu. Problem polega na tym, że kategoria „silnej władzy” w myśli M. Bobrzyiiskiego, rozumiana jako podporządkowanie jednostki-obywatela aparatowi państwa, nie należy do meritum jego stanowiska. Podstawą tej syntezy nic jest także kwestia „władzy” sensu stricto. Nie wydaje się także, że meritum stanowiska J. Lelewela da się sprowadzić do idei władzy „słabej” — oznaczającej, przez przeciwstawienie, akceptację anarchii. I dla J. Lelewela kwestia „władzy” rozumianej wąsko nic stanowi zasadniczego problemu. Treść syntezy dziejów Polski M. Bobrzyiiskiego oraz istota opozycji tej syntezy wobec syntezy dziejów Polski J. Lelewela nie są - wbrew pozorom i dość powszechnemu przekonaniu w przeszłości i współcześnie - oczywiste.

Koncepcja dziejów Polski M. Bobrzyiiskiego powstała, jak każda myśl, w określonej formacji intelektualnej. Jeżeli jednak ujmie się ją od strony historii idei, to nie sposób jej do tej formacji, kontekstu intelektualnego sprowadzić. Koncepcja M. Bo-brzyńskiego - usytuowana w kontekście historii historiografii i zinterpretowana jako refleksja z zakresu nauki o polityce - zawiera idee, które wykraczają poza horyzont umysłowy drugiej połowy XIX wieku.