7483798277

Ból zęba i metody leczenia w nagłych przypadkach stomatologicznych 237

Mechanizm działania podstawowego składnika środka dewitalizującego, jakim jest paraformal-dehyd opisał Friedmann et al. [5]. Zdaniem autorów środek ten prowadzi do koagulacji białka ścian komórek, powodując ich denaturację i utratę funkcji życiowych. Wytwarza się przy tym kompleks tkanka-formaldehyd, który rozpada się i staje się bodźcem do wywołania reakcji immunologicznych.

Inni autorzy potwierdzają negatywne skutki dewitalizacji. Wielu z nich Orstavik, Hongsolo

[6]; Judda, Kennedy [7] i Waterhouse [8] w badaniach na zwierzętach stwierdziło działanie cytoto-ksyczne, mutagenne i karcinogenne środków de-witalizujących.

Błock et al. [9] po zastosowaniu na amputowaną miazgę radioaktywnie oznaczonego parafor-maldehydu po 14 godzinach zaobserwowali, że wzrasta poziom radioaktywnych metabolitów w wątrobie, a już po 1 godzinie w okolicznych węzłach chłonnych.

Zjawisko formowania sekwestrów kostnych w związku z martwicą przyległej kości opisał Goldberg et al. [10] oraz Heling et al. [11]. Zdaniem autorów, bardzo często dochodzi do przedostania się środka dewitalizującego spod wypełnienia tymczasowego, doprowadzając tym samym do martwicy pobliskich tkanek.

Szukając możliwości zwiększenia stosowania metod ekstyrpacji w znieczuleniu w chorobach miazgi, Wolton et al. [12] proponowali wykonanie podczas pierwszej wizyty zabiegu amputacji w znieczuleniu. Zdaniem autorów już samo usunięcie miazgi komorowej jest zabiegiem szybko znoszącym ból. Oguntebi et al. [13], proponowali dodatkowo zabezpieczenie miazgi w ujściach kanałowych preparatem kortykosteroidowym i ustalenie terminu zabiegu ekstyrpacji w znieczuleniu.

Należy pamiętać, że dewitalizacja miazgi wykonana bez znieczulenia często przejściowo wzmaga ból zęba.

Drugą stosowaną metodą usuwania bólu w nieodwracalnych zapaleniach miazgi i chorobach tkanek okolowierzchołkowych jest ekstrakcja zębów. Blinkhom et al. [14] podają, że metoda ta ze względu na najprostszy sposób usunięcia ostrego bólu była najczęściej stosowana w szkole dentystycznej w Glasgow. Whyman et al. [15] stwierdzili, że 63% osób zgłaszających się w nagłych przypadkach stomatologicznych do Izby Przyjęć było przygotowanych na usunięcie zęba. Zdaniem Bołtacz-Rzepkowskiej [3], w grupie pacjentów zgłaszających się z bólem do Stacji Pogotowia Ratunkowego w Łodzi ekstrakcję zębów wykonano u 37,45% leczonych. W przypadku zapalenia miazgi usunięcie zęba wykonano u 4,9%, a w przypadku chorób tkanek okołowierzchołko-wych u 63,3% pacjentów.

Z analizy historii choroby pacjentów zgłaszających się do Izby Przyjęć I.S. w Łodzi wynika, że usunięcie przyczyny bólu przez ekstrakcję zęba wykonano u 8 spośród wszystkich leczonych pacjentów. Wszystkie przypadki dotyczyły chorób tkanek okolowierzchołkowych, a przyczyną usunięcia były względy ekonomiczne lub znaczne zniszczenia struktury zęba. Należy podkreślić, że w zębach z zapaleniem miazgi w 100% podjęto leczenie endodontyczne.

Z danych zawartych w ankiecie wynika, że osoby zgłaszające się do Izby Przyjęć to pacjenci o małej świadomości zdrowotnej, nieregularnie zgłaszający się do lekarza dentysty, najczęściej w wyniku powtarzającego się bólu.

Z przeprowadzonej retrospektywnej analizy kart pacjentów zgłaszających się do Izby Przyjęć I.S. w Łodzi wynika, że metoda tradycyjna była najczęściej stosowaną techniką opracowania kanałów korzeniowych w Poradni Ogólnej, a leczenie endodontyczne dotyczyło głównie zębów przednich. Zęby przedtrzonowe i trzonowe opracowywane techniką step-back były leczone w Poradni Endodoncji lub Zakładzie Endodoncji UM.

Z przeprowadzonych badań wynika, że pacjenci zgłaszający się do Izby Przyjęć I.S. w Łodzi to pacjenci z bólem dawnym, u których nastąpiło nasilenie dolegliwości bólowych. Są to osoby o przeciętnej świadomości zdrowotnej. Podstawową metodą usuwania bólu była dewitalizacja miazgi.

Piśmienictwo

[1]    Sharov Y„ Leviner E., Tzukert A., McGrath P. A.: The spadał distribudon, intensity and unpleasantness of acu-te dental pain. Pain 1984, 20, 363-370.

[2]    Christensen G. J.: When is best to remove a tooth? J. Am. Dent. Assoc. 1997, 128, 635-636.

[3]    Bołtacz-Rzepkowska E.: Metody leczenia zastosowane u pacjentów zgłaszających się w nagłych przypadkach stomatologicznych. Czas. Stomat. 2000, 53,558-560.

[4]    Krupiński J.: Metody i zasady leczenia endodontycznego, Por. Stomat. 2002, 5, 8-11.

[5]    Friedmann C. E., Pirrs D. L., Natkin E.: Formaldehyde pastes, Dent. Clin. North Am. 1979 23, 705-715.

[6]    Orstavik D., Hongsolo J. K.: Mutagenicity of endodontics sealers. Biomaterials 1985, 6, 129-132.

[7]    Judd P. L., Kenny D. J.: Formocresol concerns. A review J. Can. Dent. Assoc. 1987, 53,401-404.

[8]    Waterhouse P. J.: Formocresol and aiternative primary molar pulpotomy medicaments. A review Endond. Dent. Traumatol. 1995, 11, 157-162.