7560513801

Michał Wicmski, Aleksander Marciniak

•    Leki można podawać również drogą parenteralną, czyli z pominięciem układu pokarmowego (dożylnie, domięśniowo, dotętniczo, dokanalowo, transdermalnie, podskórnie). Niewątpliwą zaletą takiego podawania leków jest szybka penetracja substancji czynnej do miejsca jej działania, co umożliwia skuteczną farmakoterapię stanów nagłych. Ponadto droga parenteralna umożliwia podanie dużej objętości leku nawet w przypadku braku przytomności pacjenta. Niemniej szybka penetracja leku do tkanek może nasilać działania niepożądane. Technika ta wymaga zachowania zasady aseptyki i antyseptyki. Niezalecane jest podawanie substancji nierozpuszczalnych (istnieją wyjątki, np. propofol podawany jest jako emulsja, w której fazą rozpraszającą są tłuszcze).

•    Istnieją także inne drogi podania leku - miejscowa (o małym działaniu ogólnoustrojowym, najczęściej w obrębie błon śluzowych) oraz wziewna (szybki dostęp do krążenia, droga przeznaczona dla gazów i par).

11.    Czynniki wpływaj ące na wchłanianie leków:

•    rozpuszczalność leku;

•    dawkowanie, które prowadzi do zmiany stężenia leku w tkankach docelowych (występuje zależność między dawką a działaniem);

•    technika podania, z wyjątkiem techniki dożylnej. Leki wchłaniają się zgodnie z kinetyką pierwszego rzędu (ekspotencjalną), co oznacza, że wchłania się tylko stały ułamek dawki leku. W przy padku podania i.v. (dożylnie) mamy do czynienia z kinetyką zerowego rzędu -wchłaniana jest stała ilość leku, która wynosi 100%.

c.    Dostępność biologiczna to względna szybkość przechodzenia leku do krążenia

ogólnego. Jest szczególnie ważnym kry terium oceny leków podawanych doustnie.

Czynniki, które mogą wpłynąć na dostępność biologiczną leku, to:

I.    Rozpuszczalność leku w żołądku;

II.    Wielkość tabletki;

III.    Postać leku;

IV.    Treść pokarmowa (pożywienie).

d.    Dystrybucja (Distribution) - to rozmieszczanie się leków w płynie wewnątrz-

i zewnątrzkomórkowym:

I. Niektóre leki mogą w pewnej części odwracalnie wiązać się z białkami osocza (albuminy, globuliny). Należy pamiętać, że lek związany z białkami i wolny pozostaje w równowadze, a działanie na tkanki wykazuje tylko lek w postaci wolnej. Substancja, związana z białkami, nie podlega metabolizmowi,

9