7648594503

U źródeł neokantyzmu 185

Schelera. Dlatego właściwie można uznać, że Lotze jest twórcą dwudziestowiecznej teorii wartości niezależnie od faktu, że nawiązujący do Lotzego i Windelbanda Rickert oraz Scheler prezentują na początku dwudziestego wieku zgoła odmienne koncepcje wartości. W przypadku Windelbanda — i całej szkoły badeńskiej — mamy do czynienia z transcendentalną teorią wartości, w przypadku Schelera zaś — z etyką materialną³⁴.

Bez wątpienia neokantyzm wymaga osobnego opracowania, niemniej jednak trzeba jeszcze przypomnieć postać Friedricha Adolfa Trendelenburga (1802—1872). Marek Kazimierczak tak charakteryzuje jego stanowisko: „Przeszedł on do historii nie tylko jako przeciwnik heglizmu i inicjator studiów nad Arystotelesem, ale w czasach rozwijającego się na jego oczach ruchu kantowskiego występował przede wszystkim jako samodzielny filozof i budowniczy nowego, post-idelistycznego rozumienia filozofii, historycznie pośrednicząc pomiędzy Kantem a neokantyzmem”³⁵. Tej pośredniej roli Trendelenburga sprzyjała również jego pozycja akademicka — od 1833 roku bowiem był związany z Uniwersytetem Berlińskim, a do jego uczniów zalicza się większość znaczących postaci tamtego czasu. Są wśród nich między innymi takie postaci, jak Franz Brentano (1838—1917), Hermann Cohen (1842—1918), Wilhelm Dilthey (1833—1911), Friedrich Uber-weg (1826—1871) oraz Hans Vaihinger (1852—1933).

Widać zatem wyraźnie, że neokantyzm nie zrodził się w próżni, lecz miał ogromne zaplecze intelektualne w postaci filozofów, którzy wyłamali się z popularnego w tamtym czasie filozofowania w duchu Hegla. Powoli rodziła się nowa epoka, ale ta sięgnęła aż lat dwudziestych dwudziestego wieku i wymaga oddzielnego opracowania.

(1860—1868). W Polsce znany jest jako autor rozprawy Wielcy myśliciele i ich poglądy na życie. Zagadnienia życia ludzkości w rozwoju dziejowym od Platona do naszych czasów. Tłum. A. Ziele ń czy k. T. 1: Epoka grecka — chrześcijaństwo. T. 2: Czasy nowożytne. Lwów—Poznań 1925.

³⁴    Zob. B. Trochimska-Kubacka: Absolutyzm aksjologiczny. Rekonstrukcja oparta na aksjologii Rićkerta, Schelera i Hartmaruia. Wrocław 1999.

³⁵    M. Kazimierczak: Wczesny neokantyzm..., s. 74.