8473659749

_Społeczności fanek książek i filmów z serii Hany Potter w Internecie: przypadek fanek slash 51

i tym samym zawłaszczającym ich doświadczenia¹. Uprawianie etnografii „od środka” umożliwia swobodne korzystanie z wiedzy często trudnej do zdobycia przez człowieka z zewnątrz, ułatwia zjednywanie sobie zaufania innych fanów i opiera się na analizie bliskich badaczowi doświadczeń⁴ przez zastosowanie obserwacji uczestniczącej, analizy zawartości tekstów oraz analizy codziennego dyskursu.

Metoda etnograficzna opiera się nie tylko na specyficznej postawie badawczej, ale także na konkretnym sposobie konstrukcji przedmiotu badań. Fandom slash jest tu postrzegany jako wspólnota praktyk'¹, a więc jako grupa społeczna fanów połączonych wspólnym przywiązaniem do konkretnego zjawiska lub tekstu kultury. Fandom jest więc przede wszystkim osobną kulturą - „ma swój własny słownik i konstelacje symboli, kategorie poznawcze i wzorce uczuciowe, formy komunikacji i modele związków, mity i projekty przyszłości”⁶ - i jako taki musi być badany zarówno na poziomie społecznym, jak i symbolicznym oraz materialnym, przy jednoczesnym podkreśleniu, że poziomy te w żadnym wypadku nie są rozłączne, gdyż wytwór materialny może zaistnieć jedynie w wyniku istniejących relacji społecznych i jest zawsze wyrazem charakterystycznego dla tej grupy społecznej porządku symbolicznego.

Fandom przed pojawieniem się Internetu

Fandom slash przed pojawieniem i rozpowszechnieniem się Internetu był fando-mem zamkniętym - a więc niemal całkowicie niedostępnym dla osób niewtajemniczonych. Wejście w społeczność fanów mogło nastąpić poprzez zapisanie się do fanklubu bądź mniej oficjalne spotkania grupy przyjaciół oglądających razem filmy i wypracowujących wspólne sposoby interpretacji. Pełna inicjacja następowała jednak dopiero na konwencie, który był jedyną okazją do uświadomienia sobie, w jak wielkim stopniu bycie fanem oznacza aktywne podejście do tekstu.

Konwent, zjazd fanów danego gatunku mediów lub konkretnego tekstu kultury, zależnie od zasięgu (ogólnokrajowego lub lokalnego) organizowano na ogół w hotelu lub ośrodku kultury. Typowe punkty programu obejmowały: wystawę prac graficznych (Jan art); salę handlową (w której można kupić towary związane ze źródłem, fanziny, prace graficzne bardziej znanych fanów); dyskusje panelowe na tematy związane ze źródłem bądź praktykami fanowskimi; projekcje filmów i wyprodukowanych przez fanów teledysków; cosplay, czyli przebieranie się za bohaterów źródła, najczęściej połączone z odgrywaniem krótkiej scenki; LARP, czyli gry fabularne (RPG) w przebraniu.

H. Jenkins, Textaal Poacliers: Television Fans & Participaioiy Culture, Roulledge, Lon-don-New York 1992.

⁴ M. Hills, Fan Cullures, Roulledge, London-New York 2U02.

N.K. Baym, Time..., jw.

G. Godlewski, Wstęp: słowo o antropologii słowa, [w:] G. Godlewski (red.), Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.