9693893752

jest systematyczne zacieranie różnic pomiędzy rynkiem międzybankowym i klientowskim.²¹ Jest to istotna przemiana rynku walutowego, która znacząco uaktywniła się w ostatnim trzydziestoleciu. Zasadniczym powodem opisywanej dekompozycji podmiotowej jest zmienność kursów walutowych trwająca od momentu ich upłynnienia na początku lat 70-tych, która sprawia, iż obrót dewizowy na wielką skalę stał się przy profesjonalnym zachowaniu na rynku działalnością niezmiernie lukratywną. Skutkiem tego jest angażowanie się w sposób ciągły i na dużą skalę innych niż bankowe podmiotów gospodarczych, a także bardzo bogatych osób fizycznych.²²

Z punktu widzenia rodzaju przeprowadzanych transakcji, rynek walutowy można podzielić na segment operacji natychmiastowych, terminowych oraz swap. Transakcja natychmiastowa²³ zwana też kasową polega na ustaleniu kursu kupna, bądź sprzedaży waluty X za walutę Y w momencie zawierania transakcji, oraz obowiązku jej niezwłocznej dostawy w okresie nie przekraczającym dwóch dni roboczych.²⁴ Przez dzień roboczy rozumie się taki, który jest dniem pracy w obu zainteresowanych krajach. Należy jednak podkreślić, iż na międzynarodowym rynku walutowym obowiązuje niepisana zasada dostawy walut tego samego dnia przez strony kontraktu.

Transakcje terminowe polegają na kupnie, bądź sprzedaży waluty X za walutę Y przy założeniu, że dostawa walut nastąpi w ściśle określonym terminie w przyszłości. Ustalenie kursu terminowego następuje w momencie zawierania transakcji. Pierwszym rodzajem walutowych kontraktów terminowych są występujące w obrocie pozagiełdowym transakcje forward. W rodzimej literaturze przedmiotu zaliczane są one również do transakcji rzeczywistych²⁵ i klasyfikowane w grupie terminowych transakcji walutowych²⁶. Transakcja terminowa może także dotyczyć regularnego odcinka czasu i wystandaryzowanego aktywu bazowego. Wówczas mamy do czynienia z transakcją terminową futures, która jest charakterystyczna dla obrotu giełdowego.

Zasadniczą zaletą rynków futures jest płynność, bezpieczeństwo oraz powszechna dostępność. Podczas gdy tylko niektóre podmioty gospodarcze mają dostęp do terminowych transakcji walutowych typu forward, na rynkach futures nie ma żadnych takich ograniczeń.²⁷ Nie występuje też groźba dyskryminacji podmiotów gospodarczych. Słabością walutowych

²¹    Bank for International Settlements: The 1989foreign exchange market survey, 60* Annual Report 1* April 1989 - 31* March 1990, Basie, June 1990, s. 208-211.

²²    patrz: Glynn L.: Theforex gamę, Institutional lnvestor, June 1988, s.43.

²³    Transakcja natychmiastowa nazywana jest w literaturze angielskojęzycznej jako „spot". Również w polskich pozycjach dotyczących tego zagadnienia można spotkać się z tym określeniem.

²⁴    Zabielski K.: Wielobiegunowy świat finansów międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s.84.

²⁵    Bień W.: Rynek finansowy. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszwa 2003, s.34 — 35.

" Pietrzak E. Szymański K.: Międzynarodowy rynek.... op.cit., s.15.

²⁷ Małecki W.: Terminowe rynki finansowe (financial futures), Biblioteka Menedżera i Bankowca, Warszawa 1992, s.69.