7349812222

SYNTEZA 31

I Tl

państwa” . Jest to istotne, gdyż nic ma syntezy bez doktryny politycznej. „Popełniamy jedynie często taki błąd - zauważa J. Adamus - iż zarzucamy doktryneryzm tylko przedstawicielom innej doktryny niż la, którą sami wyznajemy. (...) Jest w tym widoczne kryterium doklryncry/.mu materialne. Zarzuca się wyznawanie fałszywej doktryny politycznej, nic zaś sam fakt wniesiena do historii jakiejkolwiek doktryny.” ¹²³ Jest lak dlatego, że „wyznawana przeze mnie teoria polityczna nie wydaje mi się doktryną, lecz samą czystą prawdą, którą w dodatku wydaje mi się, że wyczytałem w faktach. Nic zdajemy sobie natomiast w praktyce życia sprawy z lego, że filozofia państwa dzieli z wszelką filozofią tę cechę, iż filozofujemy nawet wtedy, gdy nic zdajemy sobie z tego sprawy.” ¹²⁴ Wedle J. Adamusa żądanie „całkowitego uwolnienia historii od nauki polityki” nic jest wykonalne „być może w ogóle w historii wszelkich krajów i epok, a być może tylko u nas w Polsce” ¹²⁵. Stąd postulat uprawomocnienia myśli politycznej, teorii czy filozofii polityki w syntezie. „Postulat ten - twierdzi J. Adamus - jest związany z poprzednim, dopuszczenia przyszłościowego spojrzenia nic tyle nawet do historii, bo oczywiście historia zajmuje się wyłącznic przeszłością tylko, ile do syntezy historycznej. Nauka polityki nawykła przewidywać i w znacznej mierze polega na tworzeniu pewnego rodzaju »nauk historii^ Przez próbę wykluczenia wszelkiej myśli politycznej z historii, próbę nader pociągającą, ale nie liczącą się z humanistycznym charakterem obu nauk i wzorowaną na obiektywizmie nauk przyrodniczych, powodujemy tylko obniżenie również i myśli politycznej.” ¹²⁰ Wiąże się to z „koniecznościami naszego umysłu, z naszym powiązaniem ze sprawami ludzkimi” ".

Z jednej strony - twierdzi J. Adamus, „uważać wypada naukową czy też filozoficzną myśl polityczną za konieczny składnik myśli historycznej, co najmniej syntc-

I

tycznej” . „Na tym punkcie zachodzi (...) zrośnięcie myśli historycznej z myślą polityczną; bez zastosowania sposobu podejścia do tych zagadnień właściwego my-

122 Ibidem, s. 75.

123 Ibidem, s. 103. I2i Ibidem, s. 56. 125 Ibidem, s. 103. i2o Ibidem, s. £7.

127 Ibidem. „Był czas - pisze J. Adamus - gdy niejednokrotnie tworzono katedry uniwersyteckie łączące ze soltą dwie dyscypliny, historię z polityką (to znaczy oczywiście z nauką polityki.)” (Ibidem, s. 51). ..Mimo to historycy odczuwają coś w rodzaju urazu na punkcie związków z polityką. I uzasadnione to jest tym. że już dotychczas związki historii (czy też syntezy historycznej) z polityką wyrządzić zdołały naszej nauce wielkie szkody.” (Ibidem, s. 52). Wedle J. Adamusa o nauce bez założeń, tzn. bez doktryny. przyjęło się pisać w nauce niemieckiej. Przykładowo, T. Mommsen twierdził, że nauka z założeniami stanowi ..grzech przeciw Duchowi Świętemu” (ibidem, s. 55, pr/.yp. 17). Jednak - zauważa J. Adamus - ..w czasach hitlerowskich hasło .Jer voraussetzungslosen Wisscnschaft” służyło do obrony przed barbarzyńskim dyktatem ze strony czynników po li tycznych” (i Indem).

i2s Ibidem, s. Nd.